Czy opalanie skóry jest zdrowe i bezpieczne?
Opalona skóra to efekt nagromadzenia się w niej pigmentu, melaniny, która uwalnia się z melanocytów (komórek barwnikowych skóry) w wyniku ich uszkodzenia. Proces ten jest reakcją obronną organizmu na ekspozycję na promieniowanie słoneczne, w którym rolę ochronną dla skóry ma pełnić właśnie uwolniona melanina, a jej zadaniem jest pochłanianie nadmiernego promieniowania. Nie ma zatem czegoś takiego, jak „zdrowa opalenizna”, bo opalenizna równa się uszkodzenie skóry.
Suchy spray na rany, otarcia, niewielkie oparzenia, skaleczenia skóry. Przyśpiesza gojenie, łagodzi i koi.
Opalanie może powodować wiele negatywnych skutków dla naszej skóry i całego organizmu, są to m.in.:
- oparzenia skóry oraz blizny, które są ich skutkiem,
- przedwczesne starzenie się skóry (promienie UVB są odpowiedzialne za bezpośrednie uszkodzenie DNA)
- przebarwienia i białe plamy powstające w wyniku nierówno rozłożonego pigmentu,
- rak skóry.
Białe plamy po opalaniu – czym są ?
Białe plamy powstające po opalaniu mogą powstawać z różnych przyczyn. Pierwsza i najczęstsza to łuszczenie się zewnętrznych warstw skóry (naskórka), będące następstwem oparzenia słonecznego. Oparzenie nie musi być wynikiem długotrwałej ekspozycji na słońce, czasem wystarczy kilka, kilkanaście minut na intensywnym słońcu przy nieprawidłowym zabezpieczeniu skóry filtrem UV (lub jego braku).
Dodatkowo na powstanie oparzenia słonecznego mają wpływ:
- fototyp skóry (im jaśniejsza skóra, tym łatwiej o oparzenie),
- zażywane leki (ryzyko oparzenia słonecznego zwiększają niektóre leki przeciwbakteryjne: tetracykliny i sulfonamidy, diuretyki tiazydowe, fluorochinolony, niesteroidowe leki przeciwzapalne, retinoidy),
- pora dnia i bezchmurne niebo,
- ubytek warstwy ozonowej,
- duża wysokość nad poziomem morza.
Aby zapobiec utrwalaniu się białych plam powstałych po oparzeniu słonecznym, należy szczególnie chronić poparzoną skórę przed ekspozycją na słońce.
Inne przyczyny nierównomiernego kolorytu skóry powstałego na skutek działania promieni UV to m.in.:
- łupież pstry (plamy o charakterze o charakterze odbarwień, ale też przebarwień),
- bielactwo,
- idiopatyczna hipomelanoza kropelkowa.
Jeśli powstawanie białych plam po opalaniu nie jest skutkiem oparzenia, warto skonsultować powstałe zmiany z lekarzem dermatologiem, ponieważ niektóre z przyczyn ich powstawania, np. łupież pstry, poddają się leczeniu.
Dla osób chcących zadbać o dobrą kondycję włosów, skóry, paznokci. Hydrolizowany kolagen rybi i skoncentrowany zestaw składników aktywnych, witamin, mikroelementów. Po...
Jak opalać się z głową?
Niezwykle istotne jest nałożenie filtru przeciwsłonecznego o szerokim spektrum SPF (ang. sun protecting factor) min. 30, który ma za zadanie blokować wnikanie promieniowania słonecznego w głąb skóry. Aplikacja filtra powinna mieć miejsce minimum 20 minut przed planowaną ekspozycją na słońce i być powtarzana co dwie godziny lub po takich czynnościach, jak: pływanie, praca fizyczna, zabawa lub ćwiczenia na świeżym powietrzu (w związku ze wzmożoną potliwością i ścieraniem się filtra).
Jaka powinna być jednorazowa objętość nałożonego preparatu z filtrem? Istnieje kilka reguł dotyczących aplikacji preparatów z SPF. Jedna z nich – nazywana zasadą łyżeczki do herbaty (o pojemności 5 ml) – mówi, że tytułowa objętość kremu (5 ml) powinna być nałożona na twarz, szyję i głowę, kolejna „łyżeczka” na każde ramię i przedramię, dwie łyżeczki kolejno na: tułów (przód i tył) i każdą z kończyn dolnych. Inna reguła rekomendowana przez Amerykańskie Towarzystwo Dermatologiczne za objętość filtra wystarczającą do należytego pokrycia ciała uznaje taką, która mieści się w dłoni (co daje około 30 ml preparatu).
Czy opalanie może powodować raka skóry?
Wielokrotnie wykazano, że ekspozycja na światło słoneczne ma związek z występowaniem wszystkich nowotworów skóry. Podobnie oparzenia słoneczne powstałe w dzieciństwie – są one dość nowo odkrytym czynnikiem mającym związek z rozwojem czerniaka w dorosłości. Podobnie jak aktywne uczestniczenie w rekreacji na świeżym powietrzu bez odpowiedniego zabezpieczenia przed szkodliwym promieniowaniem słonecznym.
Czy opalanie się w ciąży jest bezpieczne?
Istnieje wiele argumentów przeciwko bezpośredniej ekspozycji na słońce, czyli opalaniu w czasie ciąży.
- Zwiększona wrażliwość skóry w czasie ciąży może oznaczać, że będzie ona bardziej podatna na oparzenia słoneczne (to samo dotyczy solarium). Bezpieczny czas spędzony na słońcu przez kobietę będącą w ciąży ulega znacznemu skróceniu w porównaniu do czasu, który może ona spędzić na słońcu nie będąc w ciąży.
- Zmieniające się poziomy hormonów w czasie ciąży sprawiają, że skóra staje się bardziej podatna na zwiększoną miejscową pigmentację skóry (przebarwienia). Nieregularne, ciemniejsze plamy na skórze mogą pojawiać się także na twarzy.
- Bezpośrednia i długotrwała ekspozycja na słońce niesie ze sobą ryzyko przegrzania, zarówno kobiety, jak i rozwijającego się w macicy dziecka.
- Istnieją dowody sugerujące, że może istnieć związek między zwiększoną ekspozycją na promieniowanie UV a niedoborem kwasu foliowego (promienie UV rozkładają kwas foliowy), który, jak wiadomo, jest niezbędny do prawidłowego rozwoju dziecka, szczególnie w pierwszym trymestrze ciąży, kiedy rozwija się układ nerwowy płodu.
Podsumowując – opalanie nie jest zdrowe, a w ciąży może powodować jeszcze więcej powikłań. Nadmierna ekspozycja na słońce nie równa się natomiast przebywaniu na słońcu w godzinach o małym natężeniu promieniowania UV (do godziny 10.00 i od 16.00) i przy stosowaniu odpowiednich środków protekcyjnych. Mądra ekspozycja na promieniowanie słoneczne to także niezbędny element dbania o nasze zdrowie – nie wolno o tym zapominać także w ciąży.
Najważniejsze zasady bezpiecznego przebywania na słońcu
O ile to możliwe należy zrezygnować z przebywania w bezpośredniej ekspozycji na słońce. Najsilniejsze promieniowanie słoneczne występuje między godziną 10.00 a 16.00 od kwietnia do września. W tym czasie zaleca się unikanie bezpośredniej ekspozycji na słońce. Jeśli jednak zdecydujesz się przebywać na słońcu pamiętaj o:
- nakryciu głowy, okularach przeciwsłonecznych z odpowiednim, bezpiecznym filtrem UV;
- stosowaniu kremów z filtrem przeciwsłonecznym o wysokim współczynniku;
- zakrywaniu znamion barwnikowych (pieprzyków) i blizn;
- stosowaniu ubrań z filtrem UV, jeśli to możliwe – zwłaszcza podczas przebywania w wodzie,
- odpowiednim nawodnieniu organizmu – piciu minimum 2 litrów wody dziennie, objętość ta powinna być znacznie większa podczas upałów;
- zachowaniu szczególnej ostrożności w dbałości o zabezpieczenie przed słońcem skóry Twoich dzieci – jest ona znacznie bardziej delikatna i podatna na oparzenia.
Silikonowe plastry na rany i blizny
Suchy spray na rany, otarcia, niewielkie oparzenia, skaleczenia skóry. Przyśpiesza gojenie, łagodzi...
Silikonowy żel na rany i blizny
0,9% roztwór soli fizjologicznej o szerokim zastosowaniu.
Korzyści z ekspozycji na słońce
Światło słoneczne oprócz poznanego już przez nas szkodliwego wpływu na organizm powoduje także pozytywne konsekwencje. Wpływa bezpośrednio na produkcję witaminy D i prawidłową pracę układu odpornościowego, co jest wykorzystywane w leczeniu niektórych chorób autoimmunologicznych – np. łuszczycy, łysienia plackowatego, twardziny ograniczonej, bielactwa.
Źródła:
- Alfredsson L, Armstrong BK, Butterfield DA. – Insufficient Sun Exposure Has Become a Real Public Health Problem. Int J Environ Res Public Health. Jul 13;17(14):5014, 2020
- Guerra KC, Crane JS. – Sunburn. 2022 Aug 28. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; Jan–. PMID: 30521258. 2022
- Hart PH, Gorman S, Finlay-Jones JJ. – Modulation of the immune system by UV radiation: more than just the effects of vitamin D? Nat Rev Immunol. Aug 19;11(9):584-96., 2011
- Harris R.B., Alberts D.S.: Strategies for skin cancer prevention. Int. J. Dermatol. 43: 243–25, 2004
- Lindqvist PG, Epstein E, Landin-Olsson M. Sun Exposure – Hazards and Benefits. Anticancer Res. Apr;42(4):1671-1677, 2022
- The Risks of Tanning https://www.fda.gov/radiation-emitting-products/tanning/risks-tanning (dostęp 07.07.2023).