Spray wspomagający leczenie stanów zapalnych gardła, spowodowanych przez infekcje bakteryjne i wirusowe. Łagodzi ból i podrażnienie.
Choroby zakaźne wyjątkowo szybko rozprzestrzeniają się wśród dzieci – zwłaszcza tych, które uczęszczają do żłobka lub przedszkola. W zdecydowanej większości przypadków chorobotwórczym patogenem można się zarazić drogą kropelkową. W związku z tym w placówkach często obserwuje się epidemie chorób zakaźnych, w tym głównie różyczki, świnki, odry, ospy i szkarlatyny. Czym charakteryzuje się ta ostatnia? Jak wyglądają jej objawy, rozpoznanie i leczenie?
Szkarlatyna: co to?
Szkarlatyna, inaczej płonica, zaliczana jest do chorób zakaźnych, które powodująbakterie szczepów paciorkowców z grupy A – Streptococcus pyogenes (beta-hemolizujące, ropotwórcze). Warto pamiętać, że ten sam rodzaj patogenów odpowiedzialny jest za rozwój anginy. W związku z tym pacjenci, u których diagnozuje się anginę, bardzo często zapadają następnie na szkarlatynę. Patogeny odpowiedzialne są za produkcję egzotoksyn, wywołują charakterystyczne objawy choroby, w tym zmiany na skórze i błonach śluzowych. Jednakże zdarza się, że bakterie te nie są zdolne do produkcji toksyn. Wówczas nie dojdzie do rozwoju płonicy.
DICLOSTIM to lek bez recepty w postaci roztworu do płukania jamy ustnej i gardła. Substancją aktywną...
Spray wspomagający leczenie stanów zapalnych gardła, spowodowanych przez infekcje bakteryjne i wirus...
Pastylki wspomagające leczenie stanów zapalnych gardła spowodowanych przez infekcje bakteryjne i wir...
Pastylki do ssania polecane przy dolegliwościach związanych z podrażnieniem błony śluzowej gardła, j...
Pastylki na gardło z ektoiną przeznaczone do stosowania podczas objawów przeziębienia.
Spray do gardła z ektoiną, wspomaga leczenie stanów zapalnych gardła wywołanych przez infekcje bakte...
Znosi uczucie suchości gardła i jamy ustnej niezależnie od przyczyny ich powstania.
Pastylki wspomagające leczenie stanów zapalnych gardła spowodowanych przez infekcje bakteryjne i wir...
Pierwsze przypadki szkarlatyny odnotowano już w 1675 roku. W dziejach historii medycyny miały miejsce dwie duże epidemie tej choroby. Pierwsza z nich wybuchła w 1824 roku, a liczba jej ofiar porównywana jest do epidemii takich schorzeń jak dżuma czy też tyfus. Przed II wojną światową szkarlatyna była najpoważniejszą i najczęstszą chorobą wieku dziecięcego, a jej śmiertelność wynosiła ok. 25%.
Obecnie skuteczność leczenia płonicy jest bardzo wysoka. Jednak liczba przypadków z roku na rok jest coraz większa. W pierwszej połowie 2023 roku odnotowano aż 26 tys. chorych, co stanowi wynik aż 7-krotnie wyższy niż rok wcześniej.
Szkarlatyna najczęściej pojawia się u dzieci między 5. a 15. rokiem życia. Jest to związane z niewykształconymi jeszcze nawykami higienicznymi i przebywaniem przez dłuższy czas w ograniczonej przestrzeni (przedszkola, szkoły) Nie oznacza to jednak, że osoby dorosłe są wolne od możliwości zakażenia.
Przyczyny szkarlatyny
Bezpośrednią przyczyną rozwoju szkarlatyny jest zakażenie paciorkowcami typu A. Schorzenie rozprzestrzenia się drogą kropelkową, co oznacza, że do infekcji dochodzi poprzez kontakt z przedmiotami osoby chorej, a także jej wydzielinami (śliną lub wydzielinami z dróg oddechowych). Możliwe jest także wniknięcie czynników chorobotwórczych przez uszkodzoną skórę – mowa wówczas o tzw. szkarlatynie przyrannej. Czas wylęgania bakterii (czyli od momentu zakażenia, do pojawienia się objawów) wynosi od 1 do 5 dni.
Szczyt infekcji obserwuje się w sezonie jesienno-zimowym, kiedy bardzo duża część populacji choruje na anginę. Uważa się, że to właśnie ci chorzy są głównym źródłem zakażeń paciorkowcami. Szkarlatyna musi być leczona za pomocą odpowiednio dobranych antybiotyków. W przeciwnym razie chory narażony jest na szereg groźnych powikłań, a sama choroba obarczona jest wysoką śmiertelnością.
Objawy szkarlatyny
Szkarlatyna ma bardzo gwałtowny, nagły początek. Typowymi objawami są:
- gorączka – temperatura może sięgać nawet 40°C,
- ogólne osłabienie organizmu,
- wysypka skórna – pojawia się w drugiej dobie. Początkowo lokalizuje się w zgięciach stawów. Ma postać drobnych, czerwonych plamek, które bledną pod wpływem nacisku. Po około tygodniu zmiany skórne zaczynają się łuszczyć,
- biały nalot na języku, który z czasem zmienia się na tzw. malinowy język,
- nudności i wymioty,
- bóle brzucha,
- powiększone węzły chłonne (zwłaszcza szyjne przednie).
Warto pamiętać, że w przypadku szkarlatyny nie obserwuje się kaszlu ani kataru. Symptomy płonicy mają różne nasilenie i mogą być zarówno łagodne, jak i ostre. Jest to uzależnione od kilku czynników, w tym wieku chorego i ogólnego stanu jego układu odpornościowego.
Szkarlatyna u dzieci
Szkarlatyna jest typową chorobą wieku dziecięcego. Bez względu na stopień nasilenia objawów u dzieci, płonicę należy leczyć za pomocą odpowiednio dobranych antybiotyków. W przypadku tak małych pacjentów wysypka może przyjmować postać wybroczyn, co stosunkowo rzadko obserwuje się u dorosłych.
Szkarlatyna u dorosłych
Choroba, jaką jest szkarlatyna, stosunkowo rzadko pojawia się u osób dorosłych. Niestety, sam przebieg schorzenia jest wówczas znacznie ostrzejszy i niesie za sobą ryzyko rozwoju poważnych powikłań, w tym m.in. zapalenia płuc, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, ropnego zapalenia węzłów chłonnych, uszkodzenia wątroby, a także upośledzenia funkcjonowania nerek.
Szkarlatyna: leczenie
Rozpoznanie szkarlatyny przez lekarzy polega na przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu z chorym, a także obserwacji charakterystycznych objawów, w tym zwłaszcza zmian na skórze i błonach śluzowych. Konieczne może okazać się pobranie wymazu z gardła, co potwierdza obecność określonej grupy bakterii. Badania mikrobiologiczne są istotne, aby wykluczyć inne choroby o podobnym przebiegu, w tym np. różyczkę, odrę lub zakażenie gronkowcem.
Leczenie szkarlatyny polega na podawaniu antybiotyków z grupy penicylin. Zarówno dawkowanie, jak i częstotliwość przyjmowanych leków, jest dobierana indywidualnie przez lekarza. Kluczowe jest, aby przestrzegać zaleceń lekarza i nie przerywać antybiotykoterapii w dowolnym momencie.
Jeżeli chorobie towarzyszą takie objawy jak ból i gorączka, standardowo stosuje się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne (np. NLPZ – niesteroidowe leki przeciwzapalne). Ulgę w bólu gardła przynosi również płukanie gotowym roztworem diklofenaku, działającego przeciwbólowo i przeciwzapalnie, a także aerozole lub pastylki do ssania łączące działanie odkażające z przeciwbólowym. Przynosi to szybką ulgę, ze względu na miejscowe działanie substancji aktywnej.
Niestety nie ma szczepionki, która uchroniłaby przed zakażeniem paciorkowcami.
DICLOSTIM to lek bez recepty w postaci roztworu do płukania jamy ustnej i gardła. Substancją aktywną DICLOSTIMU jest diklofenak sodowy będący niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym (NLPZ). Podczas stosowania miejscowego w stanach zapalnych błony śluzowej jamy ustnej i gardła diklofenak wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne.
Czy szkarlatyna jest zaraźliwa?
Szkarlatyna jest wysoce zaraźliwa, zwłaszcza wśród dzieci. W związku z tym należy zachować odpowiednie kroki profilaktyczne, np. częste mycie rąk, unikanie skupisk epidemii itp. Warto jednak podkreślić, że nie da się całkowicie zapobiec zakażeniu. Można jedynie nieco zmniejszyć prawdopodobieństwo infekcji.
Szkarlatyna. Jak długo trzeba siedzieć w domu?
Szkarlatyna jest chorobą, którą leczy się ok. 3 tygodni. Dla bezpieczeństwa innych osób należy wówczas pozostać w domu, aby ograniczyć ryzyko rozprzestrzeniania się chorobotwórczych bakterii. Należy przy tym zaznaczyć, że po spożyciu pierwszej dawki antybiotyku, należy odczekać minimum ok. 24-48 godzin przed wyjściem na zewnątrz. Warto unikać w tym okresie skupisk ludzkich. Po zakończeniu antybiotykoterapii zaleca się wizytę kontrolną u lekarza.
Spray do gardła z ektoiną, wspomaga leczenie stanów zapalnych gardła wywołanych przez infekcje bakteryjne i wirusowe.
Źródła:
- L. Szenborn, Płonica, „Pediatria po Dyplomie”, nr 06, 2012.
- Szkarlatyna – objawy, leczenie, zapobieganie https://www.gov.pl/web/psse-miechow/szkarlatyna—objawy-leczenie-zapobieganie [dostęp 27.09.2023].
- S. Basetti., J. Hodgson, T.M. Rawson i A. Majeed. Scarlet fever: a guide for general practitioners, “London J Prim Care (Abingdon)” nr 5, 2017.
- Aniszewska M., Choroby wywoływane przez paciorkowce beta-hemolizujące grupy A, w: Pediatria II, PZWL, 2019, s. 1145-1147.