Wsparcie przy problemach intymnych. Pomaga chronić pochwę i układ pokarmowy przed niekorzystnymi drobnoustrojami.
Czym jest cykl miesiączkowy (menstruacyjny)?
Cykl miesiączkowy stanowi fascynujący proces, obejmujący szereg zmian w organizmie kobiety. Jego kluczowym elementem jest przebudowa błony śluzowej macicy, czyli endometrium. W trakcie cyklu, endometrium ulega dynamicznym przemianom, przygotowując się na ewentualne przyjęcie zarodka. Ten proces jest ściśle regulowany przez układ neurohormonalny, który działa na bazie sprzężeń zwrotnych pomiędzy stężeniem hormonów a następującymi narządami: przednim płatem przysadki, podwzgórzem i gonadami (jajniki).
Cykl menstruacyjny rozpoczyna się w pierwszym dniu krwawienia, a kończy się w ostatnim dniu przed kolejną miesiączką. W jego trakcie do zapłodnienia może dojść jedynie przez kilka dni – przyjmuje się, że ma to miejsce na około 3 dni przed owulacją i 2 dni po niej.
Wraz z przebudową endometrium zachodzą zmiany w środowisku pochwy oraz przeobrażenia w gruczole piersiowym. Adaptacje te są częścią naturalnego procesu przygotowującego ciało na ewentualną ciążę. Środowisko pochwy ulega modyfikacjom, zapewniając optymalne warunki dla przetrwania plemników.
Ostatecznie, w kontekście planowania rodziny, znaczenie momentu owulacji i okresu płodności jest niezaprzeczalne. Długofalowa obserwacja cyklu miesiączkowego może okazać się kluczowa dla tych par, które starają się o potomstwo. Dokładne określenie momentu owulacji jest wyzwaniem, jednak zrozumienie kwestii tego, kiedy występują dni płodne, może znacznie zwiększyć szanse na sukces w planowaniu ciąży1.
Ile trwa cykl miesiączkowy?
Długość cyklu miesiączkowego wynosi średnio 28 dni. Jest to jednak sprawa indywidualna – u jednej kobiety może być to 21 dni, z kolei u innej nawet 35 dni i to również jest norma!
A ile trwa okres? Dokładny czas oraz obfitość krwawienia może się różnić w zależności od indywidualnych cech organizmu każdej kobiety, jednak za normę przyjmuje się czas od 3 do 7 dni.
Cykl menstruacyjny – fazy
Cykl menstruacyjny obejmuje cztery fazy:
Faza menstruacyjna (1.-5. dzień cyklu)
W wyniku gwałtownego spadku stężenia progesteronu we krwi dochodzi do złuszczania komórek błony śluzowej macicy. Ta z kolei, zmieszana ze śluzem, krwią żylną i tętniczą, prostaglandynami oraz nabłonkiem pochwy, swobodnie wypływa na zewnątrz w postaci „krwi menstruacyjnej”. Krwawieniu towarzyszą często objawy bólowe okolic podbrzusza (skurcze macicy), osłabienie, mdłości czy ból głowy. Obfitość krwawienia może wahać się między 30-50 ml. Nie powinno ono jednak przekraczać 80 ml.
Nawilżające globulki z ektoiną i kwasem hialuronowym. Redukują objawy suchości pochwy, zmniejszają podrażnienia błony śluzowej pochwy, łagodzą świąd i pieczenie oraz wspomagaj...
Faza folikularna (6.-13. dzień cyklu)
Jajniki każdej kobiety od dnia narodzin stanowią swoisty magazyn pęcherzyków pierwotnych. Każdego miesiąca dochodzi do selekcji jednego z nich, który około 6. dnia cyklu zaczyna przekształcać się w pęcherzyk dominujący (Graafa). Dalsze dojrzewanie pęcherzyka zachodzi pod wpływem estrogenów i FSH (folikulotropiny). To również w tym czasie możesz zaobserwować zmiany w śluzie, który staje się coraz rzadszy i przejrzysty.
Faza owulacyjna (14. dzień cyklu)
W okolicach owulacji dochodzi do wyrzutu FSH i LH (lutropina). To właśnie pik wspomnianych hormonów przyczynia się pęknięcia pęcherzyka i uwolnienia gotowej do zapłodnienia komórki jajowej. Ta z kolei zostaje przechwycona przez strzępki jajowodu, które skierują ją do swojego światła. To właśnie tam dojdzie do zapłodnienia.
Faza owulacyjna to czas najwyższej płodności. Uwolniona komórka jajowa jest zdolna do zapłodnienia przez około 24 godziny, natomiast żywotność plemników w drogach rodnych kobiety wynosi średnio 72 godziny. Dlatego, aby doszło do poczęcia, seks nie musi mieć miejsca dokładnie w dniu owulacji. O tym, jak rozpoznać dni płodne przeczytasz w dalszej części artykułu.
Faza lutealna (15.-28. dzień cyklu)
Po owulacji komórka jajowa przekształca się w ciałko żółte. Struktura ta jest niejako gruczołem, z uwagi na zdolność wydzielania progesteronu – hormonu wpływającego na pogrubienie oraz wzrost unaczynienia endometrium. Zmiany te mają na celu przygotowanie odpowiednich warunków do implantacji zarodka w przypadku potencjalnego zapłodnienia.
Jeśli jednak do poczęcia nie dojdzie, następuje obniżenie poziomu progesteronu, skutkujące spadkiem odżywienia endometrium, które w efekcie zaczyna się złuszczać.
Faza lutealna to również czas, w którym z powodu zachodzących zmian hormonalnych wiele kobiet odczuwa PMS (ang. pre-menstrual syndrome) – zespół napięcia przedmiesiączkowego. Obejmuje on następujące objawy somatyczne i psychiczne:
- gwałtowne wahania nastroju,
- zatrzymanie wody w organizmie,
- wypryski skórne,
- bolesność i obrzęk piersi,
- wzdęcia,
- senność.
PMS rozpoczyna się zwykle na około tydzień przed miesiączką i może trwać nawet do ostatniego dnia krwawienia1,2,3.
Żel dopochwowy z kwasem hialuronowym. Wskazany w celu zapobiegania i leczenia suchości pochwy oraz w...
Nawilżające globulki z ektoiną i kwasem hialuronowym. Redukują objawy suchości pochwy, zmniejszają p...
Kapsułki dopochwowe z laktoferyną liposomalną. Do stosowania w leczeniu i profilaktyce infekcji poch...
Zalecany do leczenia pierwszych objawów dyskomfortu pochwy.
Wsparcie przy problemach intymnych. Pomaga chronić pochwę i układ pokarmowy przed niekorzystnymi dro...
Dla zdrowia układu moczowego. Miliard bakterii probiotycznych w każdej kapsułce, ekstrakt z owoców ż...
Kiedy wypadają płodne?
Faza menstruacyjna oraz pierwsza połowa fazy folikularnej to czas tzw. niepłodności względnej. Dla cyklu trwającego 28 dni, dni płodne rozpoczynają się dopiero około 10. dnia cyklu i trwają do dnia 18. Kluczowa w tym przedziale czasowym jest owulacja, do której dochodzi 14. dnia cyklu miesiączkowego. To właśnie w tym czasie szanse na poczęcie są największe. 10 ostatnich dni przed miesiączką to czas niepłodności bezwzględnej, w którym zajście w ciążę jest praktycznie niemożliwe.
A jak obliczyć, kiedy są dni płodne u kobiet, których cykl miesiączkowy jest dłuższy lub krótszy? Generalnie przyjmuje się, że owulacja wypada zawsze na 14 dni przed spodziewanym krwawieniem. Zatem, jeśli twój cykl trwa 21 dni, owulacja powinna pojawić się już 7. dnia. Dla cyklu o długości 34 dni, owulacji możesz spodziewać się 20. dnia cyklu.
Przy nieregularnych miesiączkach samodzielne ustalenie dni płodnych może być bardzo trudne. Warto również mieć na uwadze, że stres, choroba i osłabienie organizmu, dalekie podróże, czy nawet praca zmianowa, mogą wpływać na zmiany długości cyklu miesiączkowego2,3.
Jak rozpoznać dni płodne? Typowe objawy
Jak już wiesz, dni płodne występują na kilka dni przed, w trakcie oraz po owulacji. Jednak dobrze znając swój organizm, jesteśmy w stanie określić, czy w danym momencie jesteśmy w fazie płodnej, czy też nie. Rozpoznanie dni płodnych polega na obserwacji sygnałów wysyłanych przez nasze ciało – należą do nich:
- podwyższenie podstawowej temperatury ciała o 0,2-0,4℃;
- jednostronny, kłujący ból z jednej strony podbrzusza związany z pęknięciem pęcherzyka jajnikowego;
- większa ochota na seks (wzrost libido);
- przyrost energii;
- poprawa nastroju;
- zmiana konsystencji śluzu szyjkowego na mocno ciągliwą – śluz staje się przezroczysty, a wyglądem i strukturą przypomina białko jaja kurzego;
- promienna cera;
- gładkie włosy3.
Czy podczas okresu można zajść w ciążę?
Generalnie rzecz biorąc, podczas miesiączki szanse na zajście w ciążę są bardzo niskie, ale nie można całkowicie wykluczyć takiej możliwości. Jak już wspomniałam, długość cyklu menstruacyjnego różni się u każdej z nas, a także może ulegać zmianom u tej samej kobiety pod wpływem różnych czynników.
Najbardziej płodne dni w cyklu przypadają na okres okołoowulacyjny. Jednak plemniki mogą przeżyć w organizmie kobiety przez kilka dni, co oznacza, że jeśli do stosunku dojdzie w okolicach końca miesiączki, a owulacja nastąpi wkrótce po tym, istnieje teoretyczne ryzyko zajścia w ciążę.
Zapłodnienie podczas okresu zdarza się najczęściej u kobiet o nieregularnych cyklach miesiączkowych, u których trudno jest określić dokładny moment owulacji2.
Jak wywołać okres?
Jedynym wiarygodnym podejściem do regulacji cyklu menstruacyjnego jest korzystanie z antykoncepcji hormonalnej. Najbardziej efektywne w tym zakresie okazują się dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne, zawierające w swoim składzie zarówno estrogen, jak i progestagen. Standardowo przyjmuje się je przez 21 dni, po czym następuje przerwa przez kolejne 7 dni – w tym czasie przyjmuje się tabletki placebo. Tak zwane krwawienie z odstawienia, które pojawia się podczas tej przerwy, pojawia się po zastosowaniu 21 aktywnych tabletek.
Aby zmodyfikować datę wystąpienia kolejnego krwawienia, należy skrócić przerwę pomiędzy jednym a drugim blistrem tabletek – czyli np. przyjąć mniej tabletek placebo.
Jeśli zdecydujemy się na stosowanie tabletek bez przerwy (bez przyjmowania placebo), krwawienie zostanie wstrzymane do momentu zużycia całego kolejnego blistra tabletek zawierających hormony. Jest to więc metoda na to, jak opóźnić okres.
Warto jednak pamiętać, że taka metoda regulacji cyklu nie jest odpowiednia dla każdej osoby oraz nie należy stosować jej na własną rękę. Modyfikacje należy wprowadzać jedynie pod okiem lekarza.
Żel dopochwowy z kwasem hialuronowym. Wskazany w celu zapobiegania i leczenia suchości pochwy oraz w przebiegu stanów zapalnych infekcji pochwy.
Źródła:
- Jonathan R. Bull, Simon P. Rowland, Elina Berglund Scherwitzl, Raoul Scherwitzl, Kristina Gemzell Danielsson, Joyce Harper, Real-world menstrual cycle characteristics of more than 600,000 menstrual cycles, npj Digital 2019, 2:83.
- Fijałkowski W., Rozwój wiedzy o płodności i metodach jej rozpoznawania, „Płodność i planowanie rodziny” 2004, Nr 9–15.
- Kinle, M., Naturalne planowanie rodziny na świecie i w Polsce. Rozpoznawanie płodności. IV, Warszawa 2013.