Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu wątroby, uzupełnia codzienną dietę w L-asparaginian L-ornityny i cholinę.
Wątroba – gdzie się znajduje i jakie pełni funkcje?
Wątroba w większości znajduje się w prawym podżebrzu, ale również w górnej części jamy brzusznej i lewego podżebrza. Jest to największy gruczoł organizmu (waży 1200-1600 g), który pełni wiele istotnych funkcji, m.in.: wytwarza żółć, gromadzi i uwalnia węglowodany, wytwarza białka osocza, bierze udział w metabolizmie cholesterolu, syntezie prowitaminy D czy detoksykacji różnych substancji (np. alkoholu). Narząd ten pełni również ważną funkcję metaboliczną w glukoneogenezie, przemianach kwasów tłuszczowych, syntezie triacylogricelori oraz białek ustrojowych. Dodatkowo stanowi magazyn witamin takich jak: witamina A, D, B12 oraz żelaza związanego z ferrytyną.
Co przyczynia się do uszkodzenia wątroby?
Do głównych czynników ryzyka, które uszkadzają wątrobę możemy zaliczyć:
- nadużywanie alkoholu,
- nieprawidłową dietę (zbyt obfite i tłuste posiłki),
- nadwagę i otyłość,
- zakażenie wirusami hepatotropowymi,
- zażywanie niektórych leków,
- zatrucie toksynami i metalami ciężkimi1.
Zdrowa wątroba – zadbaj o kluczowe elementy
Kluczowym elementem, który ma wpływ na zdrowie wątroby, jest unikanie czynników, które mogą uszkadzać ten narząd. Bardzo ważne jest utrzymywanie prawidłowej masy ciała, dbanie o zdrowe nawyki żywieniowe, odpowiednią ilość i jakość snu, regularną aktywność fizyczną oraz unikanie alkoholu i nienadużywanie leków. Nie należy zapominać także o podstawowych zasadach higieny (częstym myciu rąk, higienie żywności) oraz szczepieniach, które chronią przed wirusowym zapaleniem wątroby. Warto także korzystać z przesiewowych badań, które pozwalają wykryć zakażenia wirusem HBV (wirus zapalenia wątroby typu B) i HCV (wirus zapalenia wątroby typu C).
Choroby wątroby oraz objawy chorej wątroby
Do chorób wątroby zalicza się m.in.:
- ostre wirusowe zapalenie wątroby (OWZW),
- przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby (PWZW) typu B i C,
- polekowe uszkodzenie wątroby (DILI),
- alkoholowe stłuszczenie wątroby,
- alkoholowe zapalenie wątroby,
- niealkoholową stłuszczeniową chorobę wątroby (NAFLD),
- niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (NASH),
- marskość wątroby,
- autoimmunologiczne zapalenie wątroby,
- chorobę Wilsona,
- raka wątrobowokomórkowego (HCC).
Objawy chorej wątroby mogą być różnorodne, a niektóre z chorób mogą przebiegać bezobjawowo. Spektrum objawów może być szerokie i obejmować np.:
- osłabienie,
- szybką męczliwość,
- nudności,
- wymioty,
- gorączkę,
- utratę łaknienia,
- ciemne zabarwienie moczu,
- jasny stolec,
- dyskomfort i ból w prawym podżebrzu określany jako ból wątroby,
- świąd skóry,
- żółtaczkę,
- wodobrzusze,
- ból mięśni i stawów,
- krwotoki z górnego odcinka przewodu pokarmowego2.
Suplementy dla zdrowia wątroby – jak wesprzeć pracę wątroby?
Niektóre suplementy diety czy leki na wątrobę mogą być pomocne we wspomaganiu jej pracy. Mogą być wskazane np. w stanach rekonwalescencji po uszkodzeniach narządu (np. polekowe uszkodzenie wątroby, toksyczne uszkodzenie wątroby) czy po spożyciu ciężkostrawnych pokarmów.
Do najczęstszych składników, które wspomagają wątrobę zalicza się:
- Cholinę – jest niezbędnym do życia człowieka składnikiem odżywczym, wchodzących w skład fosfolipidów. Występuje w różnych formach chemicznych np. fosfatydylocholina (lecytyna) Wątroba jest centralnym narządem odpowiedzialnym za jej metabolizm. Niedobór choliny wpływa negatywnie na czynność wątroby i może przyczyniać się do stłuszczenia narządu4.
- L-asparginian L-ornityny – bierze udział w syntezie mocznika i usuwaniu amoniaku z organizmu. Wykazuje właściwości hepatoprotekcyjne u pacjentów ze stłuszczeniem wątroby o różnej etiologii. Wyniki wieloośrodkowego randomizowanego badania klinicznego wykazały, że 12-tygodniowe leczenie doustnym preparatem zawierającym L-asparaginian L-ornityny skutkowało zmniejszeniem aktywności enzymów wątrobowych i triglicerydów7.
- Sylimarynę – to aktywny kompleks związków pochodzenia roślinnego, który pozyskiwany jest z łupin nasiennych ostropestu plamistego (Silybum marianum). Ostropest plamisty wykazuje wielokierunkowe działanie lecznicze. Wykazano, że sylimaryna działa przeciwutleniająco i ochronnie na komórki wątroby. Jest skuteczna w przypadku zatruć toksynami, przy zapaleniu wątroby, marskości wątroby czy zwłóknieniu wątroby3.
- Kurkuminę – jest polifenolem, który pochodzi z kłącza ostryżu długiego, zwanego także ostryżem indyjskim. Wiele badań sugeruje, iż kurkumina wykazuje wielokierunkowe działanie terapeutyczne. Związek ten m.in. hamuję peroksydację lipidów (utlenianie) i wykazuje m.in działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne, hepatoprotekcyjne, przeciwmiażdżycowe i przeciwcukrzycowe5.
- Wyciąg z karczocha. Karczoch jest rośliną znaną już od starożytności o cennych właściwościach fitoterapeutycznych. Ekstrakt z liści karczocha wykazuje potencjał hepatoprotekcyjny. Dzięki zawartości licznych związków polifenolowych przeciwdziała m.in.: skutkom stresu oksydacyjnego, licznym stanom zapalnym czy chorobom układu sercowo-naczyniowego6.
Nie pomogą jednak żadne tabletki na wątrobę, gdy nie ograniczymy czynników, które uszkadzają ten narząd. Nie należy jednak lekceważyć niepokojących objawów i zawsze należy skonsultować je z lekarzem, który przeprowadzi dokładna diagnostykę i w razie potrzeby dobierze odpowiednie postępowanie farmakologiczne. Zawsze kluczowe jest bowiem ustalenie przyczyny chorej wątroby.
Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu wątroby, uzupełnia codzienną dietę w L-asparaginian L-ornityny i cholinę.
Źródła:
- Palka M.M.: Choroby wątroby i dróg żółciowych w gabinecie lekarza POZ. Artykuł przeglądowy. 1/2017 vol.3.
- Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Gastroenterologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzin. Rekomendacje postępowania u chorych z zaburzeniami czynności wątroby i kamicą dróg żółciowych dla lekarzy POZ. Lekarz POZ 4/2017.
- Nurzyńska-Wierdak i wsp.: Ostropest plamisty (Silybum marianum [L .] Gaertn.) – fitochemia i efekty terapeutyczne. Annales Horticulturae.2018, 28(4):15-32.
- Arias N. i wsp.: The Relationship between Choline Bioavailability from Diet, Intestinal Microbiota Composition, and Its Modulation of Human Diseases. Nutrients. 2020 Aug 5;12(8):2340.
- Jabczyk M. i wsp:. Curcumin in Metabolic Health and Disease. Nutrients. 2021 Dec 11;13(12):4440.
- Kamel A.M, Farag M.A.: Therapeutic Potential of Artichoke in the Treatment of Fatty Liver: A Systematic Review and Meta-Analysis. J Med Food. 2022 Oct;25(10):931-942.
- Butterworth R.F, Canbay A.: Hepatoprotection by L-Ornithine L-Aspartate in Non-Alcoholic Fatty Liver Disease. Dig Dis. 2019;37(1):63-68.