Dieta wątrobowa w praktyce: co jeść, a czego unikać, żeby wspomóc wątrobę? Jej przewlekłe choroby na skutek zaburzeń metabolicznych mogą prowadzić do niedożywienia białkowo-energetycznego, występowania objawów, które przyczyniają się do zmniejszenia spożycia pokarmu: wzdęć brzucha, braku łaknienia czy zaburzeń trawienia.

Żywienie w chorobach wątroby. Co jeść na diecie wątrobowej?

Do najczęściej występujących chorób wątroby zalicza się: zapalenie wątroby, toksyczne uszkodzenie wątroby, stłuszczenie wątroby, marskość wątroby czy nowotwór wątroby. Żywienie osób z przewlekłymi chorobami wątroby zależy przede wszystkim od stanu zdrowia pacjenta. Dieta powinna być dopasowana – w zależności od wydolności wątroby, występujących zaburzeń metabolicznych, stanu odżywienia chorego i chorób współistniejących. Dobrze zaplanowana dieta w chorobach wątroby odgrywa bardzo istotną rolę, ponieważ wpływa na utrzymanie stanu wydolności narządu.

Dieta w przewlekłych chorobach wątroby w okresie wyrównania

U osób z przewlekłą chorobą wątroby bez niewydolności narządu, dobrze sprawdza się normalna, prawidłowo zbilansowana dieta. Przede wszystkim ważne jest zadbanie o wartość energetyczną diety, tak aby zapobiegać niedożywieniu. Przy złej tolerancji tłuszczu powinno ograniczyć się jego spożycie do dobrze tolerowanego poziomu. Jeśli występują nudności, zmniejszenie apetytu czy inne objawy ze strony przewodu pokarmowego, posiłki powinny być mniejsze objętościowo i podawane częściej – 4-6 razy dziennie.

Energia

Zapotrzebowanie na energię osób z chorobami wątroby zależy od składu ciała, ogólnego stanu zdrowia, obecności powikłań oraz aktywności fizycznej. Dieta powinna zapewnić utrzymanie należnej masy ciała. W przypadku prawidłowej masy ciała zaleca się podaż energii na poziomie 25-30 kcal na kilogram masy ciała na dobę. U osób z objawami niedożywienia należy zwiększyć podaż energii – tak, by zapewnić przyrost masy ciała oraz poprawić stan odżywienia organizmu.

Białko

Białko przyczynia się do odnowy komórek wątrobowych oraz chroni wątrobę przed jej otłuszczeniem. U osób z niepowikłanymi chorobami wątroby zaleca się podaż białka od 1,0 do 1,5 grama na kilogram masy ciała na dobę. Górną granicę (1,5 g) zaleca się w przewlekłych stanach zapalnych wątroby, jak i u osób niedożywionych. Ponad połowa białka powinna pochodzić z produktów pochodzenia zwierzęcego, chudych gatunków mięs (kurczak, indyk, królik), z produktów mlecznych (kefir, jogurt, twaróg) oraz ryb (dorsz, sandacz, mintaj, tuńczyk, morszczuk). Nie zaleca się spożywania czerwonego mięsa (wołowiny, cielęciny, wieprzowiny), ponieważ mają one duża zawartość aminokwasów aromatycznych i metioniny, a składniki te nasilają encefalopatię wątrobową.


Cholispar

Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu wątroby, uzupełnia codzienną dietę w L-asparaginian L-ornityny i cholinę.

Suplement diety
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
reklama

Tłuszcze

Jeśli chory z przewlekłą chorobą wątroby dobrze toleruje tłuszcz, nie ma potrzeby ograniczania jego ilości w diecie. Zaleca się podaż tłuszczu na poziomie 1 grama na kilogram masy ciała na dobę. Ograniczenie tłuszczu wpływa niekorzystnie na doznania smakowe i może prowadzić do niedożywienia. Tłuszcze najlepiej dodawać do gotowych potraw na surowo. Należy wykluczyć smalec, łój, słoninę czy boczek. Można stosować śmietankę, masło, miękkie margaryny, oliwę, oleje roślinne. U pacjentów z zaburzeniami wydzielania żółci, w marskości żółciowej, u chorych z objawami zastoju żółci, a także w zaostrzonym przewlekłym zapalaniu wątroby, tłuszcz powinno ograniczyć się do 30-50 gramów na dobę.

Węglowodany

W chorobach wątroby w zależności od stopnia uszkodzenia dochodzi do zaburzeń metabolizmu węglowodanów. Zaleca się spożywanie węglowodanów złożonych pochodzących z pieczywa pszennego, drobnych kasz, makaronów, płatków, ryżu oraz ziemniaków. Należy ograniczyć spożycie cukrów prostych, ponieważ ich nadmierne spożycie zwiększą syntezę triglicerydów w wątrobie i prowadzi do nasilonego stłuszczenia narządu.

U pacjentów z towarzyszącymi biegunkami lub zaparciami należy zmniejszyć ilość błonnika pokarmowego do dobrze tolerowanego. Potrawy należy przygotowywać tak, aby zwiększać tolerancję błonnika. Należy wybierać młode warzywa oraz dobierać odpowiednie techniki kulinarne – takie, jak: gotowanie, rozdrabnianie, przecieranie.

Dieta na regenerację wątroby

Dieta w przewlekłych chorobach wątroby w okresie niewyrównania i niewydolności wątroby

W zaawansowanych chorobach wątroby obserwuje się m.in.: nadciśnienie wtórne, puchlinę brzucha, obrzęki, żółtaczkę, wodobrzusze, zanik mięśni, wybroczyny na skórze, brunatny kolor skóry czy obniżoną tolerancję glukozy. Wraz z nasileniem objawów upośledzenia czynności wątroby należy wprowadzić modyfikacje w sposobie żywienia. Najczęściej wprowadza się dietę łatwostrawną niskobiałkową (0,5 grama białka na kilogram masy ciała na dobę). Białko dostarczane jest również dożylnie poprzez roztwory aminokwasów rozgałęzionych (BCAA) lub poprzez dietę przemysłową.

U chorych z marskością wątroby podstawową zasadą jest zwiększenie ilości posiłków nawet do 8 dziennie. Zalecenia żywieniowe powinny być oparte na zmniejszaniu i unikaniu czynników uszkadzających wątrobę – tak, by zapewnić odpowiednią podaż białka, węglowodanów, tłuszczów, wraz z witaminami i składnikami mineralnymi. Odpowiednia kaloryczność diety oraz suplementacja witamin i minerałów powinna zależeć od stopnia zaawansowania choroby, stanu odżywienia i wyników badań pacjenta.

Czego nie jeść w chorobach wątroby? Tych produktów i dań unikaj!

Wątroba jest narządem odpowiadającym za metabolizm alkoholu. W wyniku jego spożywania może dojść do alkoholowego stłuszczenia wątroby, alkoholowego zapalania wątroby czy alkoholowej marskości wątroby. Dlatego podstawowym zaleceniem w diecie wątrobowej jest zaprzestanie spożywania napojów alkoholowych.

W chorobach wątroby należ także ograniczać ostre przyprawy, pokarmy wzdymające (warzywa kapustne, cebulowe, suche nasiona roślin strączkowych, szparagi, śliwki, gruszki, czereśnie), mocną kawę, herbatę oraz kakao.Należy także unikać potraw ciężkostrawnych, takich jak: grzyby, dania pikantne, smażone czy marynowane. W diecie wątrobowej należy również ograniczyć spożycie orzechów i pestek z uwagi na dużą zawartość błonnika pokarmowego oraz tłuszczu.

Dieta na regenerację wątroby. Co jeść, żeby pomóc wątrobie?

Często możemy przeczytać o produktach, które rzekomo mają oczyszczać wątrobę z toksyn. Jeśli mówimy o zatruciu wątroby, należy zawsze wskazać jego źródło. Przyczyną zatrucia mogą być metale ciężkie (ołów, arsen, kadm czy rtęć), leki, dioksyny czy toksyny pochodzące od bakterii i pleśni. Żadna dieta nie spowoduje odtrucia organizmu czy wątroby i nie zregeneruje jej po zatruciu. Jeśli doszło do zatrucia, nic nie zastąpi leczenia farmakologicznego. Istnieją jednak pewne badania, które sugerują, że niektóre produkty mogą chronić przed schorzeniami wątroby. Do produktów, które mogą spowodować lepsze funkcjonowanie wątroby, zalicza się: grejpfruty, kolendrę, chlorellę, karczochy, kurkumę, czosnek, kombuchę, buraki, czarnuszkę, goździki, ostropest plamisty oraz zieloną herbatę.

Dieta wątrobowa – podsumowanie

Nie istnieje jedna skuteczna dieta na chorą wątrobę. O stan tego narządu należy dbać na co dzień poprzez odpowiednie żywienie, unikanie spożywania alkoholu i utrzymywanie prawidłowej masy ciała. W przypadku chorób czy zatrucia zawsze konieczna jest wizyta u lekarza, który dobierze odpowiednie postępowanie w zależności od stopnia wydolności narządu i stanu zdrowia pacjenta.


Cholispar

Pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu wątroby, uzupełnia codzienną dietę w L-asparaginian L-ornityny i cholinę.

Suplement diety
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
reklama


Źródła:

  1. M. Grzymisławski., Dietetyka kliniczna, PZWL, Warszawa 2020.
  2. D. Włodarek i wsp. Dietoterapia, PZWL, Warszawa 2015.
  3. Sheng Zhong i wsp.: The therapeutic effect of silymarin in the treatment of nonalcoholic fatty disease: A meta-analysis (PRISMA) of randomized control trials. Medicine (Baltimore), 2017, 96(49), e9061.
  4. Mohammad Jalali i wsp.: The effects of curcumin supplementation on liver function, metabolic profile and body composition in patients with non-alcoholic fatty liver disease: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Complement Ther Med, 2020, 48, 102283.
  5. Hidetomo Iwano i wsp.: Effect of dietary eugenol on xenobiotic metabolism and mediation of UDP-glucuronosyltransferase and cytochrome P450 1A1 expression in rat liver. Int J Food Sci Nutr, 2014, 65(2), 241-4.
  6. Fariborz Mansour-Ghanaei i wsp.: Efficacy of curcumin/turmeric on liver enzymes in patients with non-alcoholic fatty liver disease: A systematic review of randomized controlled trials. Integr Med Res, 2019, 8(1), 57-61.
  7. Bae-Hwan Kim i wsp.: Beet root (Beta vulgaris) protects lipopolysaccharide and alcohol-induced liver damage in rat. Toxicol Res, 2020, 36(3), 275-282.
  8. Bradley J Newsome i wsp.: Green tea diet decreases PCB 126-induced oxidative stress in mice by up-regulating antioxidant enzymes. J Nutr Biochem, 2014, 25(2), 126-35.