Wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, pomaga w redukcji zmęczenia, skraca czas potrzebny na zaśnięcie. Zawiera magnez, L-tryptofan, melatoninę, niacynę (wit. B3), ryboflawi...
Jak może wyglądać żałoba?
Żałoba po stracie bliskiej osoby może wyglądać bardzo różnie. Niektórzy potrzebują zewnętrznych atrybutów, aby pokazać, że są w stanie straty (np. czarnych ubrań), dla innych ważniejsze będzie przeżywanie żałoby w oderwaniu od codziennych wydarzeń czy bez kontaktu z innymi. Niektóre osoby mogą mieć trudność z dopuszczeniem emocji, bólu i cierpienia do świadomości, mogą próbować tłumić emocje czy nadmiernie angażować się w pracę, aby nie myśleć o śmierci kogoś, kogo był dla nich bardzo ważny.
Żałoba ma kilka etapów, które są umowne, nie wydarzają się w sposób linearny, mogą na siebie nachodzić, mieszać się… Osoba w żałobie może wciąż na nowo odczuwać ból i stratę danej osoby (lub zwierzęcia), nawet jeśli kilka tygodni wcześniej wyglądała na pogodzoną z odejściem kogoś bliskiego.
Etapy żałoby
Etap I: wstrząs i dezorganizacja
Pierwszym etapem żałoby jest wstrząs i dezorganizacja. W momencie, gdy dowiadujemy się o śmierci kogoś bliskiego, nasz umysł jest przeważnie w szoku. Często nie jesteśmy w stanie zrozumieć lub uwierzyć w to, co się wydarzyło. To naturalna reakcja organizmu na stratę.
W tym etapie ważne jest, aby pozwolić sobie na odczuwanie emocji, jakie się pojawiają. To normalne, że jesteśmy przygnieceni smutkiem, rozpaczą, gniewem czy bólem. Warto znaleźć osobę, której możemy zaufać, by podzielić się tymi uczuciami i emocjami.
Etap II: protest i zaprzeczanie
W miarę jak wstrząs zaczyna ustępować, wchodzimy w drugi etap żałoby, który obejmuje protest i czasami wtórne przeżywanie. W tym okresie osoba w żałobie może próbować negować fakt śmierci, czuć złość wobec losu lub innych osób, które mogłyby być zaangażowane w śmierć ukochanej osoby. Obwinianie innych i siebie pomaga przywrócić porządek światu, w którym śmierć bliskiej osoby jest nie do pojęcia.
Faza buntu i protestu jest naturalna, nie chcemy się pogodzić z nieuchronnością śmierci, a złość pozwala na mobilizację i działanie. Warto jednak pamiętać, że każda osoba może przechodzić przez ten etap w inny sposób. Niektórzy mogą być bardziej wyraziści w swoim gniewie, podczas gdy inni mogą go bardziej ukrywać.
Etap III: negocjacje
W trzecim etapie osoba może próbować negocjować z rzeczywistością. To moment, w którym można się modlić (jeśli jest się osobą wierzącą), obiecywać zmiany w swoim życiu lub starać się znaleźć sposoby na cofnięcie czasu i uniknięcie straty. Śmierć bliskiej osoby jest nie do przyjęcia – ból, cierpienie i świadomość braku jest paraliżująca.
Ten moment może wielokrotnie wracać w całym procesie żałoby, nawet jeśli osoba w żałobie przyjęła do wiadomości, że śmierć ukochanej lub ukochanego (innej bliskiej osoby lub zwierzęcia) jest nieodwracalna.
Etap IV: konsternacja i dezorganizacja
W tym okresie może pojawić się głębokie poczucie zagubienia i zamieszania. Osoba w żałobie może mieć trudności z podjęciem codziennych decyzji, utrzymaniem koncentracji lub wykonywaniem codziennych obowiązków. To czasami etap nazywany depresyjnym, bo energia złości zmienia się w bezsilność, poczucie pustki oraz brak energii i chęci na dalsze życie bez ukochanej osoby.
To etap, w którym wsparcie psychologa czy terapeuty może okazać się szczególnie cenne. Psycholog pomoże w zrozumieniu i przekształceniu tej dezorganizacji, w przystosowaniu się do życia po utracie.
Etap V: przystosowanie i akceptacja
Ostatni etap żałoby to przystosowanie i akceptacja. To moment, w którym osoba w żałobie zaczyna stopniowo akceptować fakt śmierci bliskiej osoby i zaczyna budować nowe życie bez niej. To proces, który może trwać długo, a czas potrzebny na przystosowanie się jest indywidualny dla każdego.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Wspiera pamięć i koncentrację, usprawnia procesy uczenia się. Zawiera olej z ryb i olej z wiesiołka...
Polecany przy zaburzeniach funkcji poznawczych, demencji starczej, trudnościach w zapamiętywaniu, po...
Preparat zalecany w celu uzupełnienia codziennej diety w kwas alfa-liponowy.
Wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, pomaga w redukcji zmęczenia, skraca czas potrzebny na zaśni...
Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie kości, mięśni i układu nerwowego. Uzupełnia niedobór witamin D₁...
Jak poradzić sobie ze śmiercią kogoś bliskiego?
Poradzenie sobie ze śmiercią kogoś bliskiego to jedno z najtrudniejszych wyzwań, jakie może postawić przed nami życie. Stracie bliskiej osoby towarzyszy intensywny smutek, a proces żałoby jest indywidualny i nie ma jednego właściwego sposobu na radzenie sobie z tym bólem. Niemniej jednak istnieją pewne kroki i strategie, które mogą pomóc w przejściu przez ten trudny okres. Oto kilka wskazówek, które mogą być pomocne.
Pozwól sobie na smutek. To naturalne, że odczuwasz smutek, żal, tęsknotę po stracie. Nie bagatelizuj swoich emocji ani nie próbuj ich tłumić. Pozwól sobie na płacz, gdy tego potrzebujesz. To jest sposób, który pozwala na uwolnienie emocji. Smutek kiedyś ulegnie zmianie – możliwe, że będzie mniejszy, mniej dotkliwy. Czasami jest obawa, że kiedy zaczniemy płakać, nigdy nie przestaniemy – to również normalna obawa, jednak nasz układ nerwowy jest tak skonstruowany, że wyrażane emocje mijają, zmieniają się i tracą swoją intensywność.
Szukaj wsparcia od innych. Rozmawianie z rodziną, przyjaciółmi lub terapeutą może pomóc w procesie żałoby. Dzielenie się swoimi uczuciami i myślami z innymi ludźmi może być bardzo pomocne. Rozmowa to też okazja do przepracowania pojawiających się uczuć – wyrażenia ich i rozpoczęcia procesu akceptacji. Bycie z innymi ludźmi pomaga nam przeżywać stratę wspólnotowo, z poczuciem, że „nie jestem sam/sama, mam oparcie w innych”. Jednak może się zdarzyć, że nie będziesz chcieć nikogo widzieć ani z nikim rozmawiać – to też w porządku, o ile nie trwa tygodniami. Zbyt długa izolacja od bliskich będzie wzmagać cierpienie, a nie pomagać w radzeniu sobie ze stratą.
Uznaj swoje tempo. Nie ma określonego czasu, w jakim powinno się przejść przez żałobę, mimo że w społeczeństwie nadal istnieją przekonania, że powinna trwać rok lub należy w tym czasie chodzić ubranym na czarno i unikać spotkań i wydarzeń towarzyskich. Każdy jest inny, i każdy będzie potrzebować różnej ilości czasu na przystosowanie się do straty oraz swoich sposobów na ich przeżycie. Daj sobie czas, pozwól na przeżywanie tego, co się w Tobie pojawia i nie poganiaj siebie, aby „wrócić do normy”, kiedy czujesz, że wcale nie jest dobrze.
Utrzymuj zdrowy tryb życia. To może być trudne, ponieważ śmierć bliskiej osoby chwieje całym dotychczasowym światem i takie aktywności, jak jedzenie czy ruch mogą wydawać się bezsensowne i nic nieznaczące. Jednocześnie są bardzo ważne i pomagają lepiej radzić sobie z bólem i cierpieniem. Staraj się dbać o swoje ciało w trakcie żałoby. Jedz zdrowo, uprawiaj aktywność fizyczną i staraj się dbać o regularny sen. To pomoże w utrzymaniu fizycznego i psychicznego zdrowia – nawet małe kroki mogą pomóc polepszyć Twój stan.
Wsparcie w problemach ze słuchem, zwłaszcza szumów usznych. Ułatwia zasypianie. Kompleksowe połączen...
Wspomaga utrzymanie prawidłowego widzenia.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie kości, mięśni i układu nerwowego. Uzupełnia niedobór witamin D₁...
Preparat stosowany w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów, reumatoidalnego oraz łuszczycowego za...
Dla dorosłych i dzieci od 1. dnia życia. DHA z alg i witamina D – dla mamy i dziecka – wspomagają pr...
Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie naczyń krwionośnych. Zawiera: ekstrakt z ruszczyka kolczastego, e...
Dostarcza substancje wspomagające procesy odbudowy uszkodzonych nerwów, monofosforan urydyny, witami...
Uzupełnia codzienną dietę w składniki odżywcze, które wspomagają utrzymanie prawidłowego widzenia i...
Znajdź sposób na uczczenie pamięci zmarłej osoby. To może być stworzenie albumu ze zdjęciami, napisanie listu do tej osoby, czy też uczestniczenie w akcjach charytatywnych lub projektach związanych z jej pasjami czy zainteresowaniami. Dzięki uczczeniu pamięci, pielęgnowaniu jej, możesz znów przywołać wszystkie piękne chwile i wspomnienia, jakie masz z bliską osobą, możesz znów pozwolić sobie na uśmiech i radość, kiedy o niej myślisz. W procesie żałoby pielęgnowanie pamięci pomaga przeżyć utratę ważnej osoby.
Rozważ terapię lub wsparcie grupowe. Terapia lub uczestnictwo w grupie wsparcia osób w żałobie mogą być bardzo pomocne. Profesjonalista może pomóc w zrozumieniu Twoich emocji i sposobach radzenia sobie z żałobą, a wsparcie grupy pozwoli poczuć się mniej samotnym w swoim bólu. Poczucie, że ktoś może zrozumieć Twoją perspektywę, że wie, co to za ból i cierpienie oraz nie boi się rozmawiać o śmierci, może przynieść ulgę, i przeświadczenie, że nie jest się osamotnionym w tej trudnej sytuacji.
Bądź cierpliwy wobec siebie. Żałoba to proces pełen wzlotów i upadków. Będą takie dni, kiedy będziesz czuć się lepiej, ale też takie, kiedy smutek będzie przytłaczający. Bądź cierpliwy wobec siebie i nie oceniaj swoich reakcji.
Unikaj ucieczek od bólu. Czasem ludzie próbują uciec od bólu poprzez nadmierne używanie substancji psychoaktywnych, pracę czy inne działania. To jednak tylko odroczenie procesu żałoby. Ważne jest, aby stawić czoła swoim emocjom. Trudne odczucia, jeśli nie pozwolimy im zaistnieć, nie znikną. Tłumienie i ignorowanie ich powoduje, że z czasem staną się trudniejsze do zniesienia i przeżycia.
Rozważ cele i sens życia. Straty życiowe mogą prowadzić do refleksji nad własnym życiem i jego znaczeniem. To może być moment, w którym rozważasz swoje cele i wartości oraz decydujesz, jakie kroki podjąć w przyszłości. Śmierć w rodzinie czy odejście przyjaciela jest momentem, kiedy zaczynamy bardziej weryfikować nasze zachowanie, cele i wartości, zaczynamy sobie zadawać pytania: „Jak warto żyć?”.
Pamiętaj, że każda osoba ma własny sposób radzenia sobie ze śmiercią kogoś bliskiego. Nie ma jednego właściwego sposobu na przejście przez żałobę, i to, co jest ważne, to znalezienie tego, co działa dla Ciebie. Nie bój się prosić o wsparcie i w miarę możliwości otwarcie rozmawiaj o swoich uczuciach. Żałoba to proces, który może być trudny, ale z czasem może przynieść przystosowanie się do straty i znalezienie nowego sensu w życiu.
W procesie żałoby pomoc psychologa lub terapeuty może być niezwykle cenna. Profesjonalista może pomóc w zrozumieniu i przetworzeniu emocji oraz w opracowaniu strategii radzenia sobie ze stratą. Ważne jest również, aby otoczyć się wsparciem rodziny i przyjaciół, którzy mogą pomóc w przejściu przez ten trudny proces.
Wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, pomaga w redukcji zmęczenia, skraca czas potrzebny na zaśnięcie. Zawiera magnez, L-tryptofan, melatoninę, niacynę (wit. B3), ryboflawi...
Źródła:
- Alexander H., Doświadczenie żałoby. Różne rodzaje śmierci różne typy żałoby. Wydawnictwo W drodze, Poznań, 2001;
- Kubler-Ross E., Rozmowy o śmierci i umieraniu. Wydawnictwo Media Rodzina, Poznań, 1998;
- Poradnik dla osób w żałobie. Fundacja Nagle sami. www.naglesami.org.pl.