Czym są emocje?
Każdy z nas odczuwa emocje – są one nieodłączną częścią życia. Pojawiają się jakokomunikat, że dzieje się coś ważnego, są informacją, która ma zwrócić naszą uwagę. Dla wielu osób odczuwanie emocji jest trudne, dlatego, że nigdy nie odebrały edukacji związanej z ich rozpoznawaniem, nazywaniem oraz regulowaniem. W takim przypadku doświadczanie smutku, złości, strachu może budzić znaczny dyskomfort.
Emocje same w sobie nam nie zagrażają. Nie ma złych ani dobrych emocji – wszystkie są wewnętrzną informacją, która ma pomagać nam zaspokajać potrzeby.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Wspiera pamięć i koncentrację, usprawnia procesy uczenia się. Zawiera olej z ryb i olej z wiesiołka...
Polecany przy zaburzeniach funkcji poznawczych, demencji starczej, trudnościach w zapamiętywaniu, po...
Preparat zalecany w celu uzupełnienia codziennej diety w kwas alfa-liponowy.
Wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, pomaga w redukcji zmęczenia, skraca czas potrzebny na zaśni...
Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie kości, mięśni i układu nerwowego. Uzupełnia niedobór witamin D₁...
Każda z emocji niesie inny komunikat, jej pojawienie się możemy zaobserwować dzięki zmianom somatycznym w ciele – np. przyśpieszonemu biciu serca, odczuwaniu napięcia w klatce piersiowej, płynącym łzom czy poczuciu swobody i rozluźnienia.
Emocje: czym są? Jak je rozpoznać, nazwać, zrozumieć
Rozróżniamy emocje podstawowe, takie jak: radość, strach, złość, smutek, wstręt, zaskoczenie. Emocje społeczne, takie jak: poczucie winy, wstyd, duma. A także złożone emocje, takie jak: żal, tęsknota, szczęście.
Emocje mają różne nasilenie i możemy ich doświadczać z różną intensywnością. Mogą je uruchomić nasze myśli, ale też mogą pojawiać się automatycznie, jako reakcje na bodźce i sytuacje.
To, że ktoś odczuwa dane emocje, możemy poznać po mikroekspresji, gestach, postawie ciała. Kiedy ktoś się złości – marszczy brwi, zaciska pięści, staje się napięty, dodatkowo przyjmuje postawę „gotową do walki”. W przypadku smutku – widzimy opuszczone ramiona, ściągnięte kąciki ust, zwieszoną głowę. Sygnały płynące z naszej postawy ciała są sygnałem dla innych, że coś się z nami dzieje i np. w przypadku smutku potrzebujemy wsparcia i pomocy, a w przypadku radości – czujemy szczęście i rozluźnienie i chętnie będziemy je dzielić z innymi.
W jednym momencie zazwyczaj czujemy mieszankę emocji – mogą się one przenikać i towarzyszyć sobie nawzajem. Z jednej strony możemy cieszyć się na przeprowadzkę do nowego miasta, a z drugiej obawiać się, czy poradzimy sobie z nowymi wyzwaniami i zaadaptujemy się do sytuacji.
Dlaczego trudno nam radzić sobie z emocjami?
Dla wielu osób emocje stanowią zagadkę i są nieprzyjemnym elementem codzienności. Dzieje się tak często, jeśli w dzieciństwie nie mieliśmy prawa do przeżywania i okazywania konkretnych emocji. Kiedy dorośli negowali odczuwane przez nas emocje – np. smutek czy złość, zachęcali nas do ich tłumienia, mówiąc np.: „Przestań płakać, nic się nie stało”, „Złość piękności szkodzi”, wówczas w dorosłym życiu możemy mieć trudniejszy dostęp do tego, co czujemy.
Kiedy nie znajdujemy słów na określenie tego, co czujemy, nie wiemy, jak konkretne sygnały z ciała łączą się z daną emocją, nie wiemy, jak reagujemy w poszczególnych sytuacjach, emocje mogą nas przerażać. Nie potrafimy nazwać tego, co przeżywamy i czujemy, nie mamy kontroli, ani sposobów na to, aby radzić sobie z emocjami.
Czasami w dzieciństwie jesteśmy też zmuszeni do wypierania określonych emocji lub ich zamrażania np. złości skierowanej do rodziców z powodu niesprawiedliwego, przemocowego traktowania. Kiedy dziecko wybiera strategię zamrożenia, służy to jego przetrwaniu – w przypadku dorosłych, taka sama strategia może powodować trudności w angażowaniu się w bliskie relacje, zaufaniu drugiej osobie oraz objawiać się nadmiernym eksploatowaniem siebie ze względu na brak uznawania i reagowania na sygnały z ciała.
Radzenie sobie z emocjami może być trudne, ponieważ nie wiemy, jak nad nimi panować bez używek, ignorowania objawów z ciała – tak, aby świadomie przeżywać to, co się z nami dzieje. Często wybieramy strategie uciekania od emocji, np. w pracę czy zagłuszanie ich w postaci spotkań towarzyskich, przyjmowania narkotyków czy picia alkoholu.
Wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, pomaga w redukcji zmęczenia, skraca czas potrzebny na zaśnięcie. Zawiera magnez, L-tryptofan, melatoninę, niacynę (wit. B3), ryboflawi...
Jak radzić sobie z emocjami?
Pierwszym krokiem do radzenia sobie z emocjami jest przyjęcie informacji, że nie są one złe, że same w sobie są neutralne i że mamy prawo do przeżywania i wyrażania ich wszystkich. To, co jest ważne, to zdanie sobie sprawy, że musimy wziąć odpowiedzialność za strategie, jakie wybieramy do ich wyrażenia.
Wiele osób boi się wyrażać złość, ponieważ ma wrażenie, że może zachować się agresywnie. I rzeczywiście, strategie takie jak: krzyk, rzucanie przedmiotami czy bicie kogoś, są krzywdzące i niebezpieczne. Jednak złość można wyrażać też w sposób bezpieczny, bez wyrządzania drugiej osobie krzywdy.
Aby skutecznie nauczyć się wyrażać emocje i radzić sobie z nimi, pierwszą umiejętnością, jaką należy nabyć, jest umiejętność rozpoznawania tego, co się ze mną dzieje w konkretnym momencie dnia. Może nam pomóc zadawanie sobie pytań: Co teraz czuję? Gdzie to czuję?
Określenie sygnałów płynących z ciała prowadzi do zauważenia i zatrzymania się przy konkretnej emocji. Kolejnym krokiem jest nazwanie tego, co czuję. Nadanie nazwy pomaga określić też potrzebę, która kryje się za smutkiem, strachem, radością czy żalem. Kolejne pomocne pytanie: O czym mówi moja emocja? O co mi chodzi?
Emocja jako komunikat niesie konkretne przesłanie, daje znak, że dzieje się coś ważnego. Kiedy odkryjemy, co się dzieje, łatwiej będzie nam na to adekwatnie zareagować. Warto zadać sobie pytanie: Czego teraz potrzebuje? Co może mi pomóc choć trochę, aby poradzić sobie, z tym co czuję?
Samoregulacja emocji – dlatego to takie ważne?
Rozwijanie umiejętności samoregulacji zaczyna się od najwcześniejszych lat. Na początku to rodzice pomagają (powinni pomagać) dziecku radzić sobie z emocjami, nazywają emocje, pytają, co się dzieje, podpowiadają, co zrobić. Opiekunowie redukują stresory (np. hałas), wychodząc do innego pomieszczenia, przyrządzają posiłek, czy przytulają, aby odpowiedzieć na potrzebę dziecka.
Uczenie się samoregulacji to rozpoznawanie stresorów – tego, co nas pobudza i w jakiś sposób zaburza równowagę i następnie szukanie sposobów, aby ograniczać wpływ stresorów lub usuwać je, kiedy wystąpią.
W procesie samoregulacji uświadamiamy sobie, co czujemy, nazywamy to i pozwalamy na doświadczenie konkretnej emocji, tak aby mogła wybrzmieć. Szukamy też sposobów na poradzenie sobie z napięciem w sposób akceptowany i bezpieczny dla innych np. w przypadku złości – tupiemy i tańczymy lub rozmawiamy z bliską osobą, a kiedy czujemy smutek – dajemy sobie chwilę bycia sam na sam lub szukamy wsparcia bliskich.
Regulacja emocji to proces przywracania równowagi, szukania odpowiedzi na to, jak mogę zaspokoić potrzebę, którą sygnalizuje mi określona emocja. Bardzo pomocne w radzeniu sobie z emocjami jest rozwijanie uważności na siebie oraz na otoczenie – dzięki temu będziemy w stanie szybciej wyłapać konkretne sygnały, które zwiastują określoną emocję i łatwiej będzie nam na nią spokojniej zareagować.
Radzenie sobie z emocjami jest procesem, który warto podjąć – warto rozwijać w sobie umiejętności, które pomogą nam lepiej funkcjonować z innymi w pracy i życiu prywatnym.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Wspiera pamięć i koncentrację, usprawnia procesy uczenia się. Zawiera olej z ryb i olej z wiesiołka...
Polecany przy zaburzeniach funkcji poznawczych, demencji starczej, trudnościach w zapamiętywaniu, po...
Preparat zalecany w celu uzupełnienia codziennej diety w kwas alfa-liponowy.
Wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, pomaga w redukcji zmęczenia, skraca czas potrzebny na zaśni...
Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie kości, mięśni i układu nerwowego. Uzupełnia niedobór witamin D₁...
Źródła:
- Biaduń-Korulczyk E. Radzenie sobie z emocjami i stresem. Remedium. W kręgu uzależnień behawioralnych, 2013, 7-8, s. 1-7.
- Soroko, E. (2007). Regulacja emocji w kontekście rozwoju osobowości. W: Kaczmarek, Ł., Słysz, A. (red.). Serce i umysł. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.