Czym jest choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD)?
Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD) to choroba przeciwstawnych nastrojów. Osoba zmagająca się z tym zaburzeniem doświadcza epizodów depresyjnych, w których dominujący jest smutek, poczucie pustki, anhedonia, brak sił i chęci do działania. Zwykle po okresie depresji następuje tzw. górka, czyli mania lub hipomania. Okresy skrajnych nastrojów mogą oddzielać od siebie stany bez objawów, czyli eutymia. Epizody afektywne mogą przechodzić też bezpośrednio jeden w drugi – od depresji do manii i odwrotnie.
Wyróżniamy dwa typy choroby afektywnej dwubiegunowej:
- typ I: Wyraźne stany depresyjne i maniakalne.
- typ II: W obrazie choroby dominują stany depresyjne; podwyższony nastrój występuje w postaci hipomanii, czyli mniejszego niż w manii nasilenia wesołości, pobudzenia ruchowego, emocjonalnego, przyśpieszenia napędu. W tym przypadku trudniej o właściwą diagnozę choroby, ponieważ pacjenci zazwyczaj zgłaszają się z objawami depresyjnymi.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Wspiera pamięć i koncentrację, usprawnia procesy uczenia się. Zawiera olej z ryb i olej z wiesiołka...
Polecany przy zaburzeniach funkcji poznawczych, demencji starczej, trudnościach w zapamiętywaniu, po...
Preparat zalecany w celu uzupełnienia codziennej diety w kwas alfa-liponowy.
Wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, pomaga w redukcji zmęczenia, skraca czas potrzebny na zaśni...
Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie kości, mięśni i układu nerwowego. Uzupełnia niedobór witamin D₁...
ChAD – objawy choroby dwubiegunowej
W fazie depresyjnej osoba chorująca na ChAD doświadcza często negatywnego myślenia o sobie, o innych i świecie; ma trudność z działaniem i spełnianiem różnych ról życiowych; odczuwa bezsilność i beznadzieje, często pojawiają się zaburzenia łaknienia oraz snu. Cechą charakterystyczną jest zmniejszenie aktywności, znaczne spowolnienie.
W fazie maniakalnej/hipomaniakalnej, która może mieć różne nasilenie, charakterystyczne jest podwyższenie nastroju – przeżywanie radości, często nieadekwatnej wesołości. Może pojawić się wielomówność, przyśpieszony i chaotyczny tok myśli; zdarza się rozdrażnienie i częstsza irytacja. Osoba doświadczająca manii chętnie i szybko nawiązuje kontakty z innymi, podejmuje się wielu projektów. Często też nie bierze pod uwagę konsekwencji swoich czynów – np. może zaciągać kredyty na nowe zawodowe pomysły, wydawać znaczne sumy pieniędzy na zakupy, podejmować przypadkowe kontakty seksualne. Często pojawia się wzmożona aktywność, poczucie rozpierającej energii, niska potrzeba snu czy przyjmowania posiłków. Osoby chorujące opisują stan manii, jako stan mocy, poczucia niezwyciężenia, ogromnej pewności siebie. Osoby z ChAD w tej fazie są mało krytyczne, nie widzą negatywnych skutków swoich działań, mają tendencję do narzucania swoich pomysłów oraz nieprzyjmowania innego punktu widzenia.
W chorobie afektywnej dwubiegunowej zdarzają się też okresy bezobjawowe, gdzie osoba chorująca nie doświadcza znacznych wahań nastroju ani innych symptomów.
Diagnoza i testy na ChAD
ChAD diagnozuje się na podstawie zgłaszanych i obserwowanych objawów. Lekarz psychiatra może postawić diagnozę choroby afektywnej dwubiegunowej na podstawie informacji na temat utrzymywania się depresji (co najmniej dwa tygodnie) oraz wystąpienia fazy hipomanii/manii (dłużej niż 4 dni).
Chorobowe nasilenie zmiennych nastrojów odróżnia się od typowego przeżywania smutku, radości czy ekscytacji na podstawie nasilenia oraz wpływu utrzymującego się nastroju na funkcjonowanie człowieka. Jeśli nadmierny smutek lub podwyższony nastrój oraz szereg innych objawów dezorganizuje życie danej osoby, negatywnie wpływa na jej pracę, relacje oraz życie prywatne, jest to sygnał, że mamy do czynienia z procesem chorobowym.
Diagnoza choroby afektywnej dwubiegunowej stawiana przez lekarza psychiatrę jest oparta na wytycznych w obowiązującej aktualnie w Polsce Klasyfikacji Chorób i Zaburzeń ICD-10.
Diagnostyka ChAD bywa długa i wymaga szczegółowego wywiadu, obserwacji. Dodatkowo niestety choroby psychiczne są dalej społecznie piętnowane, a osoby, które dostają diagnozę choroby afektywnej dwubiegunowej, obawiają się wykluczenia.
Wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, pomaga w redukcji zmęczenia, skraca czas potrzebny na zaśnięcie. Zawiera magnez, L-tryptofan, melatoninę, niacynę (wit. B3), ryboflawi...
Leczenie choroby afektywnej dwubiegunowej
W leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej wykorzystuje się leki normotymiczne, czyli leki stabilizujące nastrój. Ich najważniejszą funkcją jest zmniejszanie prawdopodobieństwa potencjalnego nawrotu choroby – czy to w postaci epizodu depresyjnego, czy maniakalnego. Leki normotymiczne takie jak np. lit, neuroleptyki (np.olanzapina, kwetiapina), leki przeciwpadaczkowe (np. lamotrygina, karbamazepina) podaje się również po to, aby zmniejszyć nasilenie objawów dezorganizujących życie. Zdarza się, że w fazie depresyjnej lekarz psychiatra przepisuje również leki przeciwdepresyjne SSRI.
Niestety ChAD obecnie nie jest całkowicie uleczalna. W leczeniu dąży się do powstrzymania pojawiania się kolejnych epizodów depresji lub manii. Celem farmakoterapii jest to, aby okresy bez objawów (remisja) były jak najdłuższe i pozwalały osobie z ChAD realizować swoje życiowe cele. Leczona choroba afektywna dwubiegunowa pozwala na normalne funkcjonowanie – nawet jeśli wystąpi nawrót, często jest on krótszy i łagodniejszy, a objawy są mniej intensywne. Dlatego tak ważna jest prawidłowa diagnoza i dobrze dobrane leczenie.
Życie z chorobą afektywną dwubiegunową
Osoba doświadczająca objawów choroby afektywnej dwubiegunowej w fazie maniakalnej (która jest dość łatwa do zauważenia) jest bardzo „nakręcona”, jej myśli są przyśpieszone, nie zawsze wykazują ciąg logiczny. Trudno jej skupić uwagę, pojawia się wielomówność, łatwość w kreowaniu wielkich pomysłów, nawiązywaniu znajomości. Faza manii w ChAD powoduje, że osoba chora może nadmiernie angażować się w pracę, przyjmować propozycje, które nie są dla niej korzystne, kreować i proponować pomysły, które są niemożliwe do realizacji. Faza choroby bardzo mocno dezorganizuje życie, nie tylko osobie chorującej, ale również jej bliskim.
Faza manii może przejść w stan depresyjny, gdzie z pełnej energii i kipiącej życiem osoby, chory zmienia się w człowieka bez chęci do życia, z negatywnymi myślami, poczuciem pustki i beznadziei, przygniecionego smutkiem i cierpieniem.
Zmieniające się nastroje mogą bardzo mocno negatywnie wpływać na życie rodzinne i zawodowe danej osoby. Jednak kiedy osoba doświadczająca ChAD albo jej przyjaciele, rodzina zorientują się, że coś jest nie tak i poszukają pomocy, choroba może zostać wyciszona, a jej epizody mogą zdarzać się rzadko.
Bywa też, że dana osoba może doświadczyć rzutu choroby raz w życiu, a nawrót następuje dopiero po latach. Aby rzuty choroby nie następowały i nie dezorganizowały życia chorego, należy podtrzymywać leczenie i przestrzegać zaleceń psychiatry co do przyjmowanych leków i uczęszczania na psychoterapię.
Znani z chorobą afektywną dwubiegunową (ChAD)
Choroba afektywna dwubiegunowa jest demokratyczna, każdy może na nią zachorować. Nie chroni przed nią ani status społeczny, ani kariera zawodowa czy wykonywany zawód. Wiele znanych osób choruje na choroby psychiczne, w tym na ChAD. Jedną z osób, które głośno mówią o swojej chorobie, jest Janina Bąk – polska statystyczka, blogerka, influencerka, nauczycielka akademicka, autorka książek. Na chorobę afektywną dwubiegunową chorował też Wojciech Młynarski – znany tekściarz i artysta.
Inne znane i podziwiane osoby, które dotknęła choroba afektywna to Sylvia Plath, Zbigniew Herbert, Frank Sinatra, Ernest Hemingway, Ford Coppola, Jim Carrey czy Britney Spears.
Choroba nie uniemożliwia ciekawego i satysfakcjonującego życia, a nawet znacznych sukcesów zawodowych. Dlatego tak ważne jest jej wczesne wykrywanie i skuteczne leczenie. Dzięki temu osoba zmagająca się z ChAD ma szansę na spełnione życie rodzinne i zawodowe.
Wsparcie w problemach ze słuchem, zwłaszcza szumów usznych. Ułatwia zasypianie. Kompleksowe połączenie ekstraktu z miłorzębu japońskiego, nasion gryki, witaminy B₁₂, B₆, B₂, B...
Źródła:
- Agnieszka Kraszewska, P. W. (2013, 8). Choroba afektywna dwubiegunowa z szybką, ultraszybką lub okołodobową zmianą faz. Neuropsychiatria i Neuropsychologia, strony 56-64.
- Łukasz Święcicki, M. S.-S. (2013, 2). Leczenie choroby afektywnej dwubiegunowej z szybką zmianą faz. Farmakoterapia w psychiatrii i neurologii, strony 79-88.
- Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11.