Wsparcie układu odpornościowego, odbudowy mikroflory jelitowej oraz regeneracji nabłonka jelitowego dzięki składnikom pochodzenia naturalnego. Zawiera nukleotydy, fukoidan, cy...
Zespół jelita drażliwego (IBS) – przyczyny i objawy
IBS (ang. irritable bowel syndrome), czyli zespół jelita drażliwego, to przewlekła choroba układu pokarmowego o charakterze przejściowym. Charakteryzuje się zaburzeniami pracy jelit i ich nadreaktywnością (która nie jest związana ze zmianami biochemicznymi lub organicznymi).
Zespół jelita drażliwego jest jednym z najczęstszych zaburzeń czynnościowych jelit. Szacuje się, że cierpi na niego około 3,8% ludzi na całym świecie. W rzeczywistości może być to większy odsetek, ponieważ diagnostyka IBS bywa problematyczna. Nie istnieją badania laboratoryjne czy obrazowe, które w sposób jednoznaczny wskazują na IBS (choć niektóre z nich ułatwiają diagnozę).
W diagnostyce wykorzystuje się kryteria, zgodnie z którymi IBS stwierdza się, jeśli nawracający ból brzucha występuje średnio przez minimum 1 dzień w tygodniu przez ostatnie 3 miesiące. Dodatkowo musi spełniać on przynajmniej 2 z poniższych kryteriów:
- jest związany z wypróżnieniem,
- jest związany ze zmianą konsystencji stolca,
- jest związany ze zmianą częstości wypróżnień.
IBS jest prawdopodobnie chorobą związaną z zaburzeniami regulacji osi mózg-jelito, która odpowiada za dwukierunkowe przekazywanie informacji. Jednak do dziś nie został poznany decydujący czynnik odpowiedzialny za objawy IBS. Wśród głównych przyczyn wymienia się m.in.: uwarunkowania genetyczne, dysbiozę, stan zapalny i czynniki psychologiczne (do wystąpienia objawów IBS mogą przyczynić się: depresja, zaburzenia lękowe czy długotrwały stres).
Zespół rozrostu bakteryjnego (SIBO) – przyczyny i objawy
Za nieprzyjemne objawy ze strony układu pokarmowego może odpowiadać również SIBO (ang. small intestinal bacterial overgrowth). Jest to zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego.Mówi się o nim, gdy jelito cienkie jest kolonizowane przez nadmierną liczbę bakterii (zwykle występujących w okrężnicy – części jelita grubego).
Większe ryzyko SIBO występuje w przypadku:
- zaburzeń czynnościowych układu pokarmowego (m.in. IBS);
- nieprawidłowości w budowie anatomicznej, które są skutkiem zabiegu operacyjnego, przewlekłego stanu zapalnego czy zwężeń;
- niedoborów odporności (m.in. u osób zakażonych wirusem HIV);
- przyjmowania niektórych leków (np. opioidów);
- chorób współistniejących (m.in. mukowiscydozy, choroby Leśniewskiego-Crohna, twardziny układowej, nowotworów jelit).
SIBO nie daje specyficznych objawów. Można pomylić je z innymi chorobami układu pokarmowego.
Najczęstszym objawem SIBO są wzdęcia. Oprócz nich mogą pojawić się: ból brzucha, nudności, biegunki i zaparcia. Z reguły nasilają się one około 1-2 godziny po spożyciu posiłku.
Po czym rozpoznać, że są to objawy wynikające z SIBO, a nie innej choroby układu pokarmowego? Badaniem, które pozwala na rozpoznanie zespołu rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego, jest wodorowy test oddechowy.
Dieta low FODMAP – sposób żywienia wykorzystywany w leczeniu IBS i SIBO
Jakie kroki podejmuje się po rozpoznaniu IBS czy SIBO? Jednym z najważniejszych jest wdrożenie odpowiedniej diety. Zarówno w przypadku IBS, jak i SIBO, stosuje się dietę low FODMAP (choć nie jest to jedyny wybór – w przypadku SIBO można rozważyć również dietę SCD, GAPS albo protokół dr Allison Siebecker).
Akronim FODMAP, od którego wzięła się nazwa diety, oznacza grupę krótkołańcuchowych węglowodanów szybko fermentujących, słabo wchłanialnych i charakteryzujących się wysokim ciśnieniem osmotycznym. Należą do nich: fruktoza, laktoza, fruktany, galaktany i poliole (m.in. ksylitol i sorbitol).
Jak można domyślić się po nazwie, głównym założeniem diety low FODMAP jest ograniczenie spożycia produktów bogatych w FODMAP. Przy czym po zakończeniu pierwszego etapu (trwającego 2-6 tygodni) można ponownie wprowadzić je do diety. Jednak należy robić to stopniowo, uważnie obserwując reakcję organizmu.
Jadłospis low FODMAP na 3 dni – przy IBS i SIBO
Pierwszy etap diety low FODMAP bywa problematyczny. Wymaga ograniczenia lub wyeliminowania powszechnie spożywanych produktów – również tych, które charakteryzują się wysoką wartością odżywczą (np. niektórych warzyw i owoców). W związku z tym pojawia się pytanie: jak pogodzić przestrzeganie zasad diety low FODMAP i zdrowego odżywiania? Poniższy jadłospis może Ci w tym pomóc i sprawić, że przejście pierwszego etapu diety będzie łatwiejsze.
Dzień 1.
Śniadanie: jaglanka na mleku ryżowym z dodatkiem malin i orzechów włoskich
Przygotuj: ¼ szklanki suchej kaszy jaglanej, 1 szklankę mleka ryżowego bez dodatku cukru, garść świeżych malin i 1 łyżkę orzechów włoskich. Najpierw przepłucz kaszę jaglaną wodą, aby pozbyć się goryczki. Następnie wsyp ją do garnka, zalej mlekiem ryżowym i gotuj przez około 12 minut pod przykryciem (do momentu, aż kasza wchłonie cały płyn). Ugotowaną kaszę przełóż do miski, dodaj maliny i orzechy.
II śniadanie: jogurt kokosowy z bezglutenowymi płatkami owsianymi i owocami
Przygotuj: 3 łyżki bezglutenowych płatków owsianych, 1 małe opakowanie jogurtu kokosowego bez dodatku cukru, 1 banana i garść borówek. Zalej płatki owsiane jogurtem i poczekaj, aż lekko zmiękną. Następnie dodaj kawałki banana i borówki.
Obiad: pierś z kurczaka z kaszą i warzywami
Przygotuj: 100 gramów piersi z kurczaka, 1 marchew, 100 gramów pomidorków koktajlowych, 5 łyżek suchej kaszy gryczanej niepalonej, 1 łyżeczkę oliwy z oliwek i przyprawy do smaku (oregano, kurkumę, słodką paprykę w proszku).
Ugotuj marchew i kaszę. Mięso rozbij tłuczkiem, a potem obtocz w oliwie z oliwek wymieszanej z przyprawami. Grilluj mięso przez około 2-3 minuty każdej strony i podaj z kaszą oraz warzywami.
Kolacja: jajko na miękko podane z bezglutenowymi grzankami i sałatką paprykową
Przygotuj: 1 jajko kurze, 2 kromki bezglutenowego pieczywa, ½ papryki, 1 łyżeczkę oliwy z oliwek lub oleju lnianego, 1 łyżkę kiełków lucerny, 1 łyżeczkę nasion słonecznika i ulubione przyprawy.
Ugotuj jajka na miękko, a chleb opiecz w tosterze lub na patelni bez tłuszczu. W międzyczasie przygotuj sałatkę: umyj i pokrój paprykę, wymieszaj ją z olejem i przyprawami, a na koniec dodaj kiełki i nasiona słonecznika. Ugotowane jajko podaj z bezglutenowymi grzankami i sałatką.
Dzień 2.
Śniadanie: kokosowa owsianka z borówkami
Przygotuj: 3 łyżki bezglutenowych płatków owsianych, 1 małe opakowanie jogurtu kokosowego bez dodatku cukru i garść borówek. Zalej płatki jogurtem i poczekaj, aż lekko zmiękną. Następnie dodaj borówki.
II śniadanie: zielony koktajl z natką pietruszki
Przygotuj: 1 szklankę mleka ryżowego bez dodatku cukru, 1 banana i 1 łyżeczkę świeżej natki pietruszki. Wlej mleko do naczynia blendera kielichowego. Dodaj kawałki banana i natkę pietruszki, a potem zmiksuj wszystkie składniki.
Obiad: szaszłyki z łososia z komosą ryżową
Przygotuj: 100 gramów świeżego łososia, ¼ cukinii, ¼ papryki czerwonej, 2 łyżki oliwek zielonych, 1 łyżeczkę oliwy z oliwek i 6 łyżek suchej komosy ryżowej.
Nastaw piekarnik na 180°C. Zanim się rozgrzeje, zabierz się za gotowanie komosy ryżowej i przygotowanie szaszłyków. Obtocz kawałki łososia w oliwie wymieszanej z przyprawami. Nadziewaj je na drewniane patyczki na przemian z warzywami i oliwkami. Piecz przez około 20 minut w temperaturze 180 stopni. Podaj z komosą ryżową.
Kolacja: domowy twarożek bez laktozy z kawałkami ogórka podany z bezglutenowym pieczywem
Przygotuj: 100 gramów sera twarogowego bez laktozy, 2 ogórki gruntowe, 1 łyżeczkę szczypiorku, 1 łyżeczkę oleju lnianego i 2 kromki bezglutenowego pieczywa. Dokładnie wymieszaj ser twarogowy z olejem lnianym, szczypiorkiem, kawałkami ogórka i odrobiną pieprzu. Tak przygotowanym twarożkiem posmaruj kromki chleba.
Wspomaga odbudowę mikroflory jelitowej np. po infekcjach, po antybiotykoterapii, podczas podróży do innych stref klimatycznych.
Dzień 3.
Śniadanie: omlet ze szpinakiem
Przygotuj: 2 jajka kurze, garść świeżego szpinaku, 2 łyżki mleka ryżowego bez dodatku cukru, ulubione przyprawy i kilka pomidorków koktajlowych do dekoracji.
Opłucz i osusz szpinak. Rozgrzej patelnię (użyj takiej, na której możesz przygotować omlet bez dodatku tłuszczu), wrzuć szpinak, podlej niewielką ilością wody i duś do miękkości. W międzyczasie przygotuj jajka: roztrzep je w miseczce z dodatkiem mleka, odrobiny soli i pieprzu. Wlej tak przygotowaną masę jajeczną na patelnię, gdzie znajduje się szpinak. Na wierzchu ułóż kilka pomidorków koktajlowych (przekrojonych na pół). Ustaw mały ogień, przykryj patelnię i poczekaj około 5 minut, aż omlet się zetnie.
II śniadanie: owocowa sałatka z orzechami włoskimi
Przygotuj: 1 banana, 1 kiwi, 2 łyżki jogurtu kokosowego bez dodatku cukru i 1 łyżkę orzechów włoskich. Obierz i pokrój owoce. Następnie wymieszaj je z jogurtem kokosowym i posyp orzechami.
Obiad: makaron ryżowy z pesto bazyliowym i pomidorkami koktajlowymi
Przygotuj: 60 gramów suchego makaronu ryżowego, 2 łyżki pesto bazyliowego i 100 gramów pomidorków koktajlowych.
Ugotuj makaron al dente. Ugotowany makaron wymieszaj z pesto i pomidorkami.
Kolacja: kasza jaglana z bakłażanem, cukinią, papryką i pestkami dyni
Przygotuj: ¼ suchej kaszy jaglanej, ¼ bakłażana, ¼ cukinii, ¼ papryki, 1 łyżeczkę oliwy z oliwek, 1 łyżkę pestek dyni i ulubione przyprawy.
Najpierw przepłucz kaszę jaglaną wodą, aby pozbyć się goryczki. Następnie ugotuj ją zgodnie z instrukcją podaną na opakowaniu. W międzyczasie przygotuj warzywa: umyj je, pokrój według uznania, wrzuć na patelnię i zalej niewielką ilością wody. Duś do momentu, aż będą al dente. Podduszone warzywa wymieszaj z ugotowaną kaszą, oliwą z oliwek i ulubionymi przyprawami. Całość posyp pestkami dyni.
Wsparcie układu odpornościowego, odbudowy mikroflory jelitowej oraz regeneracji nabłonka jelitowego dzięki składnikom pochodzenia naturalnego. Zawiera nukleotydy, fukoidan, cy...
Źródła:
- Adrych K. Zespół jelita drażliwego w świetle najnowszych wytycznych, „Varia Medica” 2019, 3(2): 89–95.
- Altobelli A. et al. Low-FODMAP Diet Improves Irritable Bowel Syndrome Symptoms: A Meta-Analysis. Nutrients, 2017, 26: 9(9).
- Barco K., Dugum M., Garg S., Managing irritable bowel syndrome: The low-FODMAP diet. Cleveland Clinic Journal of Medicine, 2016, 83(9): 655-662.
- Quigley, Eamonn MM. „The spectrum of small intestinal bacterial overgrowth (SIBO).” Current gastroenterology reports 21 (2019): 1-7.