Suchy spray na rany, otarcia, niewielkie oparzenia, skaleczenia skóry. Przyśpiesza gojenie, łagodzi i koi.
Na czym polega udar cieplny?
Udar cieplny to ostatnie ogniwo ekspozycji organizmu na wysoką temperaturę. Można o nim mówić, kiedy głęboka ciepłota ciała przekracza 40⁰C, gdy pacjent przebywał w wysokiej temperaturze. W literaturze udar dzieli się na:
- wysiłkowy – związany ze wzmożoną aktywnością fizyczną;
- niezależny od aktywności fizycznej.
Objawy oraz zasady postępowania w obu przypadkach są jednak podobne. Różnica sprowadza się głównie do grup ryzyka. Udar wysiłkowy występuje przede wszystkim u sportowców oraz osób pracujących fizycznie, a także żołnierzy. Udar klasyczny dotyczy głównie osób w podeszłym wieku oraz wyróżniających się innymi czynnikami ryzyka (np. nadmierną masą ciała, zaburzeniami krążenia). W grupie ryzyka znajdują się też małe dzieci.
Mechanizm powstawania udaru cieplnego nie został do końca poznany. Sugeruje się jednak, że wysoka temperatura jest jedynie czynnikiem wyzwalającym reakcje SIRS i DIC, czyli ogólnoustrojową reakcję zapalną oraz wykrzepianie wewnątrznaczyniowe1.
Po jakim czasie występuje udar słoneczny?
O tym, kiedy u danej osoby pojawią się pierwsze objawy udaru, decyduje wiele czynników – takich jak wiek, masa ciała, ale także adaptacja do wysokiej temperatury. Okazuje się, że sportowcy (głównie biegacze długodystansowi i kolarze) oraz pracownicy fizyczni lepiej znoszą wysokie temperatury niż osoby prowadzące siedzący tryb życia.
W praktyce objawy udaru mogą pojawić się równie dobrze po kilku godzinach, jak i po kilku dniach ekspozycji na wysoką temperaturę. Warto pamiętać, że udar cieplny jest dopiero ostatnim etapem reakcji na wysoką temperaturę. Poprzedza go stres cieplny oraz wyczerpanie cieplne.
Zapadalność na udar cieplny trudno określić liczbowo, ponieważ wiele przypadków po prostu nie jest zgłaszanych. Szacunek dodatkowo utrudnia fakt, że w przypadku małych dzieci udar bardzo łatwo pomylić z posocznicą (sepsą).
Jak rozpoznać objawy udaru słonecznego?
Do pierwszych objawów zbliżającego się udaru cieplnego można zaliczyć bóle i zawroty głowy, wzrost tętna oraz silne pragnienie. U chorych stwierdza się też następujące objawy kliniczne:
- gorącą i suchą skórę;
- drgawki;
- splątanie lub majaczenie związane z niewydolnością ośrodkowego układu nerwowego (OUN);
- biegunki;
- wstrząs spowodowany niedotlenieniem mózgu.
Badania laboratoryjne u osób bezpośrednio po udarze wykazują zwykle szereg innych powikłań, takich jak: zaburzenia krzepnięcia krwi, zaburzenie czynności przewodu pokarmowego i uszkodzenie wątroby, niewydolność nerek czy zaburzenia hematologiczne.
Silikonowe plastry na rany i blizny
Suchy spray na rany, otarcia, niewielkie oparzenia, skaleczenia skóry. Przyśpiesza gojenie, łagodzi...
Silikonowy żel na rany i blizny
0,9% roztwór soli fizjologicznej o szerokim zastosowaniu.
Test na udar słoneczny obejmuje przede wszystkim próbę nawiązania kontaktu z pacjentem. Jeżeli okazuje się to niemożliwe, należy niezwłocznie podjąć działania zaradcze, aby ograniczyć skutki uboczne przegrzania organizmu.
Udar cieplny. Pierwsza pomoc i leczenie
Pierwsza pomoc w przypadku udaru obejmuje przede wszystkim przeniesienie chorego w zacienione, chłodne miejsce. Należy niezwłocznie usunąć odzież z górnej połowy ciała, zdjąć koszulkę lub rozpiąć koszulę i położyć na skórze okład nasączony wodą. Należy unikać nagłego schładzania organizmu, np. poprzez przykładanie do skóry worków z lodem lub podawania bardzo zimnych napojów. Gwałtowna zmiana temperatury może spowodować szok termiczny.
Jeżeli poszkodowany nie odzyskuje przytomności, należy ułożyć go w pozycji bocznej ustalonej. W sytuacji, kiedy udaje się nawiązać z nim kontakt, można podać mu do picia zwykłą wodę w temperaturze pokojowej. W obu przypadkach zaleca się niezwłoczne wezwanie pomocy medycznej. Nigdy nie należy podawać choremu leków, napojów z kofeiną, a tym bardziej alkoholu, które mogą spotęgować odwodnienie organizmu2.
Skutki nieleczonego udaru słonecznego
Nieleczony udar słoneczny może być śmiertelny w skutkach. Zignorowanie pierwszych objawów i stopniowe przegrzewanie się organizmu będzie prowadziło do nieodwracalnego uszkodzenia organów wewnętrznych, w tym mózgu. Szacuje się, że śmiertelność udaru u osób dorosłych wynosi nawet 12%3.
Udaru słonecznego nigdy nie należy lekceważyć. Aby zminimalizować ryzyko powikłań zdrowotnych, należy uniknąć wychodzenia z domu w szczególnie gorące dni, jeżeli jest to możliwe. Wybierając porę na wysiłek fizyczny, decydujmy się na wczesny ranek lub wieczór, kiedy słońce nie jest jeszcze tak uciążliwe.
Dla osób chcących zadbać o dobrą kondycję włosów, skóry, paznokci. Hydrolizowany kolagen rybi i skoncentrowany zestaw składników aktywnych, witamin, mikroelementów. Po...
Źródła:
- Morris A, Patel G. Heat Stroke. In: StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; February 13, 2023;
- Douma MJ, Aves T, Allan KS, et al. First aid cooling techniques for heat stroke and exertional hyperthermia: A systematic review and meta-analysis. Resuscitation. 2020;148:173-190. doi:10.1016/j.resuscitation.2020.01.007
- David S. Jardin, Choroba z przegrzania i udar cieplny, Pediatria Po Dyplomie, Vol. 13, Nr 1, luty 2009 r.