Jakie badania warto wykonać przed rozpoczęciem diety bezglutenowej?
Jeszcze jakiś czas temu mówiło się o diecie bezglutenowej głównie w kontekście celiakii. Faktycznie, eliminacja glutenu z jadłospisu to podstawa leczenia tej choroby. Jeśli podejrzewasz ją u siebie, skonsultuj się z lekarzem w celu wykonania badań diagnostycznych.
Jednym z głównych badań wykorzystywanych w diagnostyce celiakii jest oznaczenie przeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej w klasie IgA (tTG IgA) oraz całkowitego poziomu przeciwciał IgA. Przy czym należy zaznaczyć, że około 6-22% chorych nie wytwarza tych przeciwciał, dlatego do pełnego rozpoznania celiakii potrzebna jest biopsja jelita cienkiego.
Co, jeśli okaże się, że nie chorujesz na celiakię, a i tak odczuwasz nieprzyjemne dolegliwości po spożyciu glutenu? Może oznaczać to, że problemem jest nieceliakalna nadwrażliwość na gluten (NCNG). W tym przypadku diagnostyka jest bardziej skomplikowana. Po pierwsze u osób z NCNG wyniki badań serologicznych z krwi i biopsji jelita cienkiego są zazwyczaj w normie. Po drugie nadwrażliwość na gluten jest stosunkowo nowym zagadnieniem, co dodatkowo utrudnia proces diagnostyczny. Najpierw zaleca się wykonanie badań, które wykluczają celiakię lub inne choroby dające podobne objawy. Jeśli i to nie pomoże, kolejnym krokiem jest przejście na dietę bezglutenową na okres 6 tygodni i uważne obserwowanie reakcji organizmu.
Jeśli po spożyciu produktów z glutenem występują nieprzyjemne dolegliwości, rozważa się również występowanie alergii na gluten. Obok uczulenia na mleko należy ona do najczęstszych alergii pokarmowych. Jak ją zdiagnozować? U osób z podejrzeniem alergii na gluten oznacza się stężenie przeciwciał IgE we krwi.
Kiedy warto rozważyć diagnostykę w kierunku celiakii, NCNG czy alergii na gluten? Niepokojące sygnały, które warto skonsultować z lekarzem to m.in. biegunki, bóle brzucha, niezamierzona utrata masy ciała, anemia z niedoboru żelaza, bóle kostne, senność.
Dieta bezglutenowa – co jeść?
Wiesz już, że musisz wyeliminować gluten i co dalej? Jak planować posiłki, aby nie nabawić się niedoborów żywieniowych?
Jakie zboża należy wykluczyć z diety?
Po pierwsze zadbaj o to, aby usunąć z jadłospisu zboża będące źródłem glutenu. Należą do nich:
- pszenica,
- stare odmiany pszenicy (orkisz, płaskurka, samopsza),
- żyto,
- jęczmień.
Przez wiele lat mówiło się, że zbożem, które nie może znaleźć się w diecie bezglutenowej, jest także owies. Dziś wiadomo, że było to błędne założenie, ponieważ większość osób z celiakią dobrze toleruje czysty owies i jego przetwory. Problemem jest owies zanieczyszczony zbożami glutenowymi (np. podczas obróbki). W związku z tym, aby mieć pewność, że jedzenie owsa nie zaszkodzi, najlepiej wybierać certyfikowany owies bezglutenowy.
Inne produkty będące źródłem glutenu
Pamiętaj, że gluten może „ukrywać” się również w innych produktach niż pieczywo, kasze, mąki czy makarony z niedozwolonych zbóż. Jego źródłem mogą być m.in.:
- dania w panierce z mąki pszennej (np. paluszki rybne),
- wędliny podrobowe (np. pasztetowa),
- wypieki ze zwykłym proszkiem do pieczenia (w sklepach dostępny jest również bezglutenowy proszek do pieczenia),
- napoje mleczne z dodatkiem słodu jęczmiennego,
- zupy zaprawione mąką.
Wsparcie układu odpornościowego, odbudowy mikroflory jelitowej oraz regeneracji nabłonka jelitowego dzięki składnikom pochodzenia naturalnego. Zawiera nukleotydy, fukoidan, cy...
Co jeść na diecie bezglutenowej?
Wiesz już, które produkty nie powinny znaleźć się w diecie bez glutenu. W takim razie pozostaje jeszcze pytanie o to, co jeść na diecie bezglutenowej? Produkty zbożowe będące źródłem glutenu możesz zastąpić:
- komosą ryżową,
- amarantusem,
- ryżem (najlepiej brązowym lub dzikim),
- bezglutenowym makaronem (np. gryczanym, ryżowym, z groszku),
- kaszą gryczaną paloną lub niepaloną,
- kaszą jaglaną
- tapioką,
- pieczywem na bazie bezglutenowej mąki.
Poza zmianą produktów zbożowych z glutenem na bezglutenowe, zasady zdrowego odżywiania pozostają takie same. Bazą Twojej diety powinny być różnokolorowe warzywa (najlepiej surowe lub krótko gotowane). Oprócz nich w Twoim jadłospisie nie powinno zabraknąć: owoców, nasion roślin strączkowych, tłustych ryb morskich, nierafinowanych olejów roślinnych, pestek i nasion, orzechów, fermentowanych produktów mlecznych (z wyjątkiem sytuacji, gdy zalecana jest dieta bezglutenowa i bezmleczna), ograniczonej ilości jajek i chudego mięsa.
Dieta bezglutenowa – jadłospis
Tyle teorii, czas na praktykę! Spójrz, jak może wyglądać bezglutenowy jadłospis na cały dzień.
- Śniadanie: jaglanka na mleku migdałowym z dodatkiem orzechów włoskich, kawałków jabłka i cynamonu.
- Drugie śniadanie: zielony koktajl z banana i natki pietruszki.
- Obiad: łosoś pieczony z warzywami podany z ryżem brązowym.
- Kolacja: papryka nadziewana kaszą gryczaną niepaloną z dodatkiem oliwek, cukinii i suszonych pomidorów.
Dieta bezglutenowa – przepisy
Nie wiesz, jak przyrządzić bezglutenowe posiłki? Oto 2 przykładowe przepisy, które warto zapamiętać.
Jaglanka migdałowo-cytrusowa
Rozgrzewająca jaglanka to dobry pomysł na pożywne śniadanie. Do przygotowania dwóch porcji takiego dania potrzebujesz:
- ¼ szklanki suchej kaszy jaglanej,
- 1 szklanki mleka migdałowego bez cukru,
- 4 mandarynek,
- garści orzechów laskowych.
Kaszę jaglaną przepłucz na sitku, aby pozbyć się goryczki. Następnie ugotuj ją na mleku. Do ugotowanej kaszy dodaj mandarynki i orzechy.
Owocowy koktajl z płatkami jaglanymi
Koktajl to świetna opcja na szybkie i zdrowe drugie śniadanie lub podwieczorek. Do zrobienia owocowego koktajlu możesz użyć: banana, truskawek, mleka roślinnego i bezglutenowych płatków zbożowych (np. jaglanych). Przykładowe składniki:
- 1 banan,
- ½ szklanki truskawek,
- 1 szklanka mleka roślinnego bez cukru,
- 1 łyżka płatków jaglanych.
Owoce wrzuć do naczynia blendera kielichowego. Dodaj mleko i płatki, a potem zmiksuj wszystkie składniki.
Powyższe przepisy to dowód na to, że bezglutenowe potrawy mogą być zarówno zdrowe, jak i pyszne oraz szybkie w przygotowaniu. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby zaserwować je również osobom, które mogą jeść gluten.
Wsparcie w problemach ze słuchem, zwłaszcza szumów usznych. Ułatwia zasypianie. Kompleksowe połączen...
Wspomaga utrzymanie prawidłowego widzenia.
Wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie kości, mięśni i układu nerwowego. Uzupełnia niedobór witamin D₁...
Preparat stosowany w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawów, reumatoidalnego oraz łuszczycowego za...
Dla dorosłych i dzieci od 1. dnia życia. DHA z alg i witamina D – dla mamy i dziecka – wspomagają pr...
Wspomaga prawidłowe funkcjonowanie naczyń krwionośnych. Zawiera: ekstrakt z ruszczyka kolczastego, e...
Dostarcza substancje wspomagające procesy odbudowy uszkodzonych nerwów, monofosforan urydyny, witami...
Uzupełnia codzienną dietę w składniki odżywcze, które wspomagają utrzymanie prawidłowego widzenia i...
Źródła:
- Biesiekierski, Jessica R. „What is gluten?.” Journal of gastroenterology and hepatology 32 (2017): 78-81.
- Lundin, Knut EA, Margit Brottveit, and Gry Skodje. „Noncoeliac gluten sensitivity.” Coeliac Disease and Gluten-Related Disorders (2022): 177-195.
- Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/257515,nieceliakalna-nadwrazliwosc-na-gluten
- Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej https://celiakia.pl/.